Description

Elsartmolen_Herkkantstraat_58-60_Sonuwe_03062011.jpg

In Stevoort ligt aan de Herkkantstraat de Elsartmolen, vandaag een goed restaurant. Het pand wordt ook wel eens 'Elstermolen' genaamd en is een waterradmolen op de Herk.

Het hoofdgebouw dateert uit 1626. Later zijn schuren en sluizen bijgebouwd. Het molenhuis dateert uit de 19de eeuw.

In het hele complex is bijzonder veel gebruik gemaakt van kalksteen, dikwijls als omlijsting voor ramen en deuren. Opvallend is dat het sluiswerk van binnen kan bediend worden met een hefboombalk. De installatie richting maalzolder is nog steeds intact, maar wordt niet meer gebruikt.

* 1984: “Inbraak in restaurant te Stevoort / De h. Johnny Kenis, uitbater van het restaurant «Elsartmolen» aan de Herkkantstraat 58 te Stevoort. heeft wel een zeer ongelukkige Kerst achter de rug. Na een drukke kerstavond had hij zijn ontvangsten netjes in zijn geldkoffertje bij wat andere banknoten opgesloten, te zamen zowat 100.000 frank in baargeld en cheques. Kerstdag 's avonds was zijn zaak gesloten en waren hij en zijn echtgenote van 20 u. tot 1 u.30 's nachts afwezig. Hiervan hebben onbekenden gebruik gemaakt om in de Elsartmolen binnen te breken. Zij sloegen de ruit van de glazen deur, die achterkant op de tuin uitgeeft, stuk en konden zo vlotweg de deur binnenkant openen en het gebouw binnendringen. De kerels kenden blijkbaar het operatieterrein opperbest, want ze vonden moeiteloos het geldkoffertje, raakten niets anders aan en verdwenen met de buit. De BOB van Hasselt ging ter plaatse voor de eerste vaststellingen en heeft inmiddels een onderzoek ingesteld, dat evenwel nog niet tot de daders heeft geleid.” (6)

(1) GIS-GBK G@lileo Hasselt; (2) Inventaris Onroerend Erfgoed - geraadpleegd op 07-12-2009; (3) Bouwvergunningen, Technische Dienst - Ruimtelijke Ordening Stad Hasselt, geraadpleegd op 07-12-2009; (4) Pro-Gen (Stadsarchief Hasselt); (5) Het Belang van Limburg, 13-11-1982, p. 13.; (6) Het Belang van Limburg, 27-12-1984, p. 1.

Fiche

Adres:

Elsartmolen

Herkkantstraat 58

3512 Hasselt

Kadastraal nummer:

11-B-3-N / 11-B-4-B

Capakey:

71055B0003/00N000 / 71055B0004/00B000

Naam van het gebouw vroeger:

Elstermolen, Elshoutmolen, Elsartmolen, Elsart-Molen

Naam van het gebouw nu:

Elsartmolen

Periode of stijl:

voor 1237 / 1626 / 19de-20ste eeuw

Eigenaars / Huurders sinds 1900:

- (1844): molenaar Jacques Lelièvre (Stevoort1803-1877) X Stevoort 1841 Caroline Roubben (Herk-de-Stad 1817-Stevoort 1846)

- 1878: molenaar Wilhelmus Cleeren (Alken 1826-Stevoort 1901) X Stevoort 1862 Emelie Dorothée Lelièvre (°Stevoort 1842), dochter voorgaande

- 1902: wwe Wilhelmus Cleeren-Lelièvre

- 1920: Modeste 's Heeren (Stevoort 1868-1936) X Mathilde Emilia Cleeren (Stevoort 1877-Luik 1949)

- 1936: wwe Modeste 's Heeren-Cleeren en kinderen

- 1945: Joseph 's Heeren (Stevoort 1904-Herk-de-Stad 1975) X Céline Hendrickx (Alken 1901-Hasselt 1979)

- 1976: Paul 's Heeren-Van Vlasselaer

- (1982): Johny Kenis X Nicole Blokken (5)

Vorige functie(s):

graanmolen met molenhuis, schuren

woonhuis / handelshuis

- (1982): Restaurant Elsartmolen (5)

Huidige functie:

woonhuis / handelshuis

Beschrijving buitengevel:

1976 - Z.g. "Elsartmolen", ook "Elstermolen", waterradmolen op de Herk. Woonhuis en aanhorigheden gegroepeerd langsheen de gekasseide weg. Enkele treurwilgen achter woonhuis en schuur. R., woonhuis met molenhuis in het verlengde. Bakstenen gebouwen onder zadeldaken (mechanische pannen). Woonhuis op gevelsteen gedateerd 1926. Drie traveeën en twee bouwlagen op een hardstenen plint; dakvenster (zadeldak) boven de deurtrav. Boogfries onder de kroonlijst. Getoogde muuropeningen. L. van het woonhuis, molenhuis uit XIX. Bakstenen gevel, aanpassing van een moeilijk aanwijsbare, oudere kern (fundamenten). Rechthoekige, beluikte benedenvensters met kalkstenen latei en lekdrempel. Getoogde bovenvensters met kalkstenen lekdrempels. Mooie, rechthoekige deur in kalkstenen omlijsting op neuten.

Buitenwerk: betonnen kom (met o.m. datum "1930") en sluiswerk. Sluiswerk vanuit interieur te bedienen d.m.v. hefboom-balk. Metalen onderslagrad: plaatijzeren schoepen tussen plaatijzeren velgen (gesloten zijkanten); plaatijzeren spaken, met klinknagels op de velg bevestigd, met schroefbouten op de gietijzeren askop (tussen ribben); niet-aangepaste ijzeren as, welke over de kommuur steekt en in kogellagers draait, rustend op ijzeren I-balken boven beek.

Binnenwerk: houten staande werk. Gietijzeren drijfwerk op natuurstenen sokkel: verticale opstelling met verdeling door horizontaal groot-kamwiel, naar twee maalstoelen (houten steenkisten) op maalzolder. Centrale verticale as verlengd tot boven maalzolder, waar overbrenging (kamwielen) naar horizontale as voor luiwerk, en tweede horizontale as met drijfriemen naar twee elevatoren. Op maalzolder eveneens twee houten galgen en haverpletter ("Improved Corn Crushing Mill"), aangedreven door electromotor ("Bobineerderij Math. Savelkoul-Michiels-(...?)- Bree").

Ruime dwarsschuur aan de l.kant van de straat. Baksteenbouw onder schilddak (mechanische pannen). Getoogde muuropeningen. Rechte muizetandlijst. Eerste gedeelte gebouwd in 1914, het tweede in 1918. Haakse aanhorigheid, l., onder gebogen, mank zadeldak (Vlaamse pannen), d.m.v. ankers gedateerd 1889. Rechthoekige deur en twee zoldervensters in kalkstenen omlijsting. Minder belangrijke, bakstenen aanhorigheden achter de schuur. (2)

Verbouwingen:

- 1997: verbouwen van garage tot feestzaal

Algemeen:

- watermolen met woonhuis

- open bebouwing

- perceelgrootte: 1105 m2 + 143 m2