Auteur: Tine Rock

Paulus Ludovicus Augustinus Ernestus Ghislain Mertens werd geboren in Dessel in 1898 als zoon van Augustinus Balthasar Guilielmus en van Margarita Maria Josepha Clotildis Vande Kerckhove.

Op 4 augustus 1914 nam Paul als vrijwilliger dienst voor de duur van de oorlog. Op 2 oktober 1914 maakte hij deel uit van het 2de regiment Karabiniers en op 25 oktober 1914 werd hij als vermist opgegeven. Hij was echter niet vermist maar in Duffel krijgsgevangen genomen. Hij ontsnapte, stak de grens terug over, maar werd opnieuw door de Duitsers gevat.

In 1916 werden in Hasselt 19 mensen door de Duitse bezetter ter dood veroordeeld en gefusilleerd op beschuldiging van spionage. Paul Mertens was één van hen. Hij werd, samen met 8 anderen, gefusilleerd in de Herkenrodekazerne in de Maastrichterstraat. Hun namen zijn terug te vinden op een gedenkplaat aan de muur van de kazerne: Jean Massart uit Brussel, Célestin Wauters, Henri Kusters uit Rekem, Paul Mertens, Jacques Tasset uit Neerpelt, Sylvain Duval, Hendrik Verdonck uit Meeuwen-Gruitrode, Arthur Dubois en Willy Ernst uit Charleroi.

De tien anderen werden in de toenmalige Dusartkazerne terechtgesteld: Michel Duchamps uit Boncelles, Edmond Honoré uit Beaumont, Céleste Balthasart uit Chaudfontaine, Jean Segers uit Kinrooi, Armand Miguet uit Vechmaal, Arnold De Munck, Liévin Van Hoffelen uit Antwerpen, Léon Desmottes uit Chapelle-à-Wattines, Auguste Javaux uit Luik en Auguste Cosse uit Dorinne. De namen van deze 10 mensen staan op een gedenkplaat aan de muur op het Kolonel Dusartplein.

Na de oorlog, een precieze datum is niet gekend, kregen 13 gefusilleerden een eervolle herbegraving. Die ging in Hasselt niet onopgemerkt voorbij: op een foto van de herbegraving staat het volk soms wel drie rijen dik, ingetogen naar de lijkstoet te kijken. Op de foto staan 13 namen, die van Paul Mertens is er niet bij. Het zijn die van de 10 gefusilleerden uit de Dusartkazerne, aangevuld met de namen van Jean Massart, Célestin Wauters en Henri Kusters uit de Herkenrodekazerne.

Paul Mertens vond zijn tijdelijke rustplaats naast Pierre Claes aan de kerk van Kuringen. Wellicht werd zijn stoffelijk overschot, alsook deze van Jacques Tasset, door bemiddeling van onderpastoor Jan Habraken naar Kuringen gehaald. Het is geweten dat Habraken lid was van het spionagenetwerk The Cereal Company.