Auteur: Patrick Thijs

In 1890 startte men aan de Badderijstraat in Hasselt een fabriek voor de productie van porselein. Deze was echter geen lang leven beschoren want in 1893 ging ze al failliet.

Enkele jaren later, in 1895, besloten enkele Hasseltse bankiers en jeneverbaronnen samen met de Brusselse keramist Baudoux deze als keramiekfabriek her op te starten. De knowhow en de inbreng van alaam en mallen van Baudoux waren bepalende factoren voor het succes van de fabriek. Daarenboven kon zij profiteren van de opkomst van de art-nouveaustijl in België (1895-1915) waardoor er een grote vraag ontstond naar sier- en bouwkeramiek.

De fabriek stelde zichzelf voor op verschillende wereldtentoonstellingen (1897 Brussel, 1905 Luik en 1906 Milaan) waar ze telkens in de prijzen viel en waardoor ook in het buitenland succes werd geboekt. Na Baudoux kwam architect en ingenieur Alphonse Gatz aan het bewind. Door zijn uitvinding van modulaire keramische bouwelementen legde hij de grondslag voor een tweede leven van de fabriek. In vele openbare gebouwen, scholen, kazernes maar ook in de mijnen en de Luikse staalindustrie werden de sanitaire installaties in Hasselts keramiek opgebouwd.

Industriële activiteit binnen de stadskern werd in de jaren 1950 als een probleem ervaren en in 1954 gingen de deuren definitief dicht. Een jaar later vond Philips nv hier een tijdelijk onderkomen.

Het duurde nog tot 1972 voor het gebouw afgebroken werd om plaats te maken voor de provinciale bibliotheek. Hierbij gingen het archief, alaam en vele mallen en afgewerkte stukken definitief verloren.

Productie & erkenning

Op het vlak van sierkeramiek behoorde de Hasseltse fabriek tot de top in België en zelfs in Europa. Weinige fabrieken produceerden immers sierstukken in zuivere art-nouveaustijl zoals dat in Hasselt werd gedaan. Daarenboven leverde zij producten af van zeer hoge kwaliteit en afwerking. Ook de bouwkeramiek en meer bepaald de siertegels en op maat gemaakte tegeltableaus behoren tot de mooiste die er te vinden zijn. Getuige daarvan zijn de vele tableaus die nog in de gevels van de kust tot in de Ardennen terug te vinden zijn.

Vergeten we echter niet dat de geldschieters uit het Hasselts jenevermilieu kwamen. Zij investeerden niet zonder reden in de fabriek. Een groot deel van de productie was dan ook aan deze industrie gebonden. Een 20-tal verschillende likeurkruiken en een aantal reclameborden werden ten behoeve van de verschillende jeneverstokerijen in grote hoeveelheden geproduceerd.

Het belang van deze Hasseltse industrie werd lange tijd onderschat. Niet alleen was deze fabriek gedurende lange jaren een van de grootste werkgevers en had zij als dusdanig een belangrijke invloed op het sociale leven van de Hasselaren maar ook de productie werd uit het oog verloren.

Gelukkig heeft de vernieuwde interesse in de art nouveau sinds enkele decennia ook de interesse voor de productie van deze fabriek weer een nieuwe impuls gegeven.

Een eerste tentoonstelling in 1982 bracht een aantal bezoekers op het idee deze keramiek te gaan verzamelen. 20 jaar later kwam de grote succesrijke tentoonstelling van sierkeramiek en in 2005 was de bouwkeramiek aan de beurt.

De verzamelaars zijn verenigd in een vzw die als doel heeft de productie verder te bestuderen en het Hasselts keramiek de erkenning terug te geven die zij verdient.