Description

Koning_Albertstraat_3_Grutman_adv_HBVL-012-19581123.jpg

Het Ysere Cruys droeg in 1587 de naam Gulden Cruys. Het was toen in handen van Balthasar van Hilst, oom van Nikolaas Sigers-van Hilst. Van deze ging het over naar Michiel van Hilst, de zoon van Balthasar; dan kwam het in het bezit van Jan van Hilst. Diens erfgenamen bezaten het in 1641.

Frans van Hilst was er bij het begin van de 18de eeuw de eigenaar van. Hij verkocht het op 27 februari 1728 voor 1500 gulden, samen met anderhalve roede grond gelegen buiten de Luikerpoort, aan Henricus Wagemans. Van deze eigenaar ging het over naar Michiel Goffinx, die het op 28 januari 1767 aan Henricus Wauters verkocht. In 1778 was het in het bezit van Arnold Tackoen, die het van Hendrik Thys kocht en het op 26 april 1785 voor 4000 gulden aan Jacobus Thyssen verkocht.

In 1815 woonde er herbergier en vrachtvoerder Leonard Martens, die er dertig jaar later nog steeds verbleef. Daarna bood Het Ysere Cruys achtereenvolgens onderdak aan de boekdrukkers Carmanne, Finoulst, Klock en Van Langenacker.

Uit: Hasselt intra muros (1989) p. 137.

* 1932: "Café-Hotel-Restaurant «In de Grand» Nieuwstraat 3, Hasselt vraagt goede meid, met goede getuigschriften, geen wasch, hoog loon - Ook gevraagd een werkvrouw - Onnoodig zich aan te bieden indien niet ernstig." (2)

* 1936: "Dinsdag 10 Maart om 2 uren namiddag ten herberge genaamd Hotel du Commerce, vroeger genaamd «In de Grand» te Hasselt, Nieuwstraat zal de notaris Hage-Goetsbloets, ten meestbiedend verkoopen: (…)" (3)

* 1948: "Eene bekwame meid gevr. Kost in inwoon gd loon. Hotel du Commerce. Koning Albertstr., 3 Hasselt." (4)

* "1956 was voor Grutman het jaar van de eerste grote transformatie. Aan de Koning Albertstraat 3 werd het bekende Café du Commerce gekocht, waarin - nota bene - Jacques Brel zijn debuut deed voor de radio. Grutman slaagde erin dit gebouw om te toveren tot een van de eerste moderne winkelpanden met twee etalages van elk 278 m2. (...) Reeds in 1959 was nr. 3 alweer te klein. Gelukkig kon Aimé Grutman - het kwam als een geschenk uit de hemel - vlak tegenover op de nrs. 2, 4 en 6 het pand van de «Chapellerie Van Lishout» kopen, afbreken en op dit terrein het moderne complex oprichten, dat we destijds bij de opening de «Grutman-building» hebben gedoopt: tweemaal 350 m2 verkoopruimte." (6)

(1) GIS-GBK G@lileo Hasselt; (2) Het Algemeen Belang der Provincie Limburg, 09-04-1932, p. 6.; (3) Het Belang van Limburg, 22-02-1936, p. 6.; (4) Het Belang van Limburg, 06-03-1948, p. 14.; (5) Bouwvergunningen, Technische Dienst - Ruimtelijke Ordening Stad Hasselt, geraadpleegd op 04-04-2013; (6) Het Belang van Limburg, 22-02-1986, p. 13.; (7) Het Belang van Limburg, 12-02-1956, p. 5.; (8) Het Belang van Limburg, 15-02-1953, p. 3.; (9) Het Belang van Limburg, 10-02-1950, p. 8. ;(10) Het Belang van Limburg, 23-11-1958, p. 12.; (11) Het Belang van Limburg, 24-11-1966, p. 6.; (12) Pro-Gen (Stadsarchief Hasselt)

Fiche

Adres:

Het Ysere Cruys

Koning Albertstraat (3)

Hasselt

Kadastraal nummer:

lag op perceel 1-H-906-X

Capakey:

lag op perceel 71022H0906/00X000

Naam van het gebouw vroeger:

Het Yseren Cruys, Het Gulden Cruys (16de eeuw)

Naam van het gebouw nu:

gesloopt 1969-1970

Periode of stijl:

voor 1587

Eigenaars / Huurders voor 1900:

- 1587: Balthasar van Hilst - via erfenis naar

- (?): Michiel van Hilst, zoon voorgaande

- (?): Jan van Hilst

- 1641: erfgenamen voorgaande

- begin 18de eeuw: Frans van Hilst - verkoopt aan

- 1728: Hendrik Wagemans

- (?): Michiel Goffinx - verkoopt aan

- 1767: Hendrik Wauters

- (?): Hendrik Thys - verkoopt aan

- 1778: Arnold Tackoen - verkoopt aan

- 1785: Jacob Thyssen

- 1815: herbergier en vrachtvoerder Leonard Martens (Alken 1764-Hasselt 1841) X2 Hasselt 1806 Anna Ida Ramaekers (Diepenbeek 1770-Hasselt 1839)

- ca. 1870: drukker Marius Carmanne

- (?): drukker Jean Victor Finoulst (+1881)

- 1881: weduwe voorgaande

- (?): drukker Winand Klock

Eigenaars / Huurders sinds 1900:

- tot 1905: drukker Winand Klock

- 1905: drukker François Olyff

- (?)

- (1953): Grutman bvba

Vorige functie(s):

woonhuis / handelshuis

- herberg

- ca; 1870: achtereenvolgens drukkerij Carmanne, Finoulst, Klock, Olyff

- (1932): Hotel In de Grand, Hotel du Commerce / Café du Commerce (2, 3)

- (1953): Grutman (6, 7, 8, 10, 11)

Huidige functie:

gesloopt 1969-1970, voor pand Koning Albertstraat 3

Verbouwingen:

- 1969-1970: bouwen van handelshuis na afbraak bestaande woning, in opdracht van Grutman bvba Hasselt, naar ontwerp van architect Robert Tachelet (Sint-Truiden 1934 - Genk 2011)