You are here

Verheffing - relevering

Description

De verheffing of relevering (Fr. relief) is de uitkering van het overschrijvingsrecht door de leenman aan de leenheer bij het verheffen van het leen (relevare feudum). Op die uitkering had de leenheer recht, telkens wanneer een nieuwe leenvolger optrad. De plechtigheid ging gepaard met de eedaflegging voor de graaf van Loon of zijn stadthelder, in het bijzijn van minstens vier getuigen, die tot in 1727 het verheffingshof vormden. De stadthelder of luitenant der lenen was de plaatsvervanger van de graaf. In de oude registers komen de woorden verheffen, verheffingsakte, verheffingshof niet voor; daarin worden de uitdrukkingen een leen bekennen of bekentenis doen van een leen aen den leenheer gebruikt.

In de 17de en 18de eeuw hadden de verheffingen uitsluitend plaats te Hasselt voor de Leenzaal van Kuringen; de stadthelder woonde trouwens te Hasselt. Tevoren gebeurde zulks in de plaatsen waar de graaf of zijn stadthelder tijdelijk verbleven. Het 50ste en laatste register van de Leenzaal (1764-1773) draagt als titel: Register der Bekentenissen van den nieuwen heer geaden sijne doorluchtighe Hoogheijdt Carolus graeve d'Oultremont gecosen ende geconfirmeert in 't jaere 1764 Prins ende Bisschop van Luyck als graeve van Loon. Het 49ste register bevat de Bekentenissen van den nieuwen heer Georgius a Bergis 1724-1725 en het daaraan voorafgaande heet Register 48 der Relieven.

Een leengoed verheffen of releveren is trouwens synoniem met het bekennen (= erkennen) van de nieuwe leenheer. Lezen wij niet in het 49ste register: den nieuwen heer bekent ende den eedt van trauwe gedaen ten opzichte van de wenninge van Henegauwe, 17 juli 1725. De term verheffingsakte komt ons dan ook minder typisch voor dan bekentenisakte en verheffen minder correct dan bekennen. Relevering, releveren en relieven zijn trouwens bastaardwoorden, waaraan thans een andere betekenis wordt gegeven.

Uit: Hasselt intra muros (1989), p. 64, noot 64.

Referenties

Hasselt intra muros (1989)
Titel: 

Hasselt intra muros (1989)

Ondertitel: 
Hasselt binnen de oude wallen. Historiek van straten, pleinen, gebouwen en huizen zoals opgetekend door Jan Juliaan Melchior (1848-1920)
Plaats van uitgave: 
Deurne-Hasselt
Jaar van uitgave: 
1989
Cover: 

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...