In de Herkenrodeabdij in Kuringen woonden oorspronkelijk cisterciënzerzusters. Ze leefden volgens de oude Benedictijnse regel waaronder armoede, eenzaamheid, herstel van handenarbeid en vereenvoudiging van de kerkdienst.

Herkenrode was één van de eerste en voornaamste vrouwenabdijen in de Nederlanden, gesticht in de 12de eeuw. Binnen de grenzen van de Demer en omliggende grachten bevonden zich de kerk, het klooster, het abdisverblijf en het gastenkwartier van de cisterciënzerinnen. Deze lagen naast elkaar rond een binnenplaats. Buiten deze abdijkern lagen de hoeves, ambachtsgebouwen en molens.

In de 16de eeuw ontstond een uitgebreid grachtenstelsel rond het abdijdomein. Het water van de Demer werd op deze manier verspreid over het hele gebied. Het Demerwater werd onder andere gebruikt om de grachten te vullen, om energie op te wekken voor de molen, als spoelwater voor de latrines en tenslotte kon men in de vijvers vissen kweken. Vanaf 1218 had de abdij het visrecht op de Demer in Kuringen en Tuilt.

Het poortgebouw werd in opdracht van abdis Mechtildis de Lechy gebouwd in 1531.