Wapen: in goud een kruis van keel.

Meer dan twee eeuwen na de feiten geldt de naam Claes in Hasselt en Limburg nog steeds als een synoniem voor een opkoper van 'zwart goed'. Met het verwerven van de belangrijkste kerkelijke instellingen uit de provincie - de cisterziënzerinnenabdij van Herkenrode en de landcommanderij Alden Biesen van de Duitse Orde -, naast talrijke andere goederen zoals het augustijnenklooster, het recolletenklooster en het minderbroedersklooster in Hasselt, had Willem III Claes in de jaren 1797-1798 een gedurfde weddenschap aangegaan, die hem en zijn nakomelingen geen windeieren gelegd heeft. Vooral de vernuftige stunt met de loterij, die hem in de mogelijkheid stelde Alden Biesen in zijn patrimonium te behouden, spreekt nog altijd tot de verbeelding.

De bakermat van de Hasseltse familie Claes ligt in Mol. Willem I Claes, gedoopt in Mol op 18 maart 1681 als zoon van Michiel en Catharina Meeus, vestigde zich in Hasselt naar aanleiding van zijn huwelijk met Maria Vuskens of Vossius, dat er ingezegend werd op 11 oktober 1709. Willem I Claes was geneesheer. Hij overleed in Hasselt op 20 oktober 1730, zijn echtgenote op 27 juni 1739.

Hun zoon, Willem II Claes, gedoopt in Hasselt op 16 januari 1720, werd eveneens geneesheer. Hij werd viermaal tot burgemeester van Hasselt benoemd: in 1755, in 1757, in 1773 en in 1778. Zijn echtgenote Anna-Cecilia van Weddingen, een dochter van de Hasseltse burgemeester Willem van Weddingen en van Anna-Francisca Caproens, schonk hem dertien kinderen. De oudste zoon Willem III is de hogervermelde domeinopkoper. De volgende drie zonen kregen de namen Gaspar, Bathazar en Melchior. Balthazar volgde zijn broer Gaspar op als schepen van Hasselt toen Gaspar zijn broer Melchior ging vervoegen in het kapittel van Sint-Maarten in Luik. Een dochter, Maria-Anna gedoopt op 17 mei 1766, trad in 1786 binnen in het begijnhof van Hasselt. Dokter Willem II Claes overleed in Hasselt op 20 mei 1788 en werd op het Sint-Kruiskoor in de Sint-Quintinuskerk begraven; zijn echtgenote stierf op 18 april 1809 en werd in de begijnhofkerk bijgezet. Van het echtpaar Claes-van Weddingen bewaart men een schitterend paar zilveren kandelaars, waarin hun alliantiewapen aangebracht werd (nvdr: privéverzameling).

De nakomeling uit de derde opeenvolgende generatie, die bij zijn doop op 4 mei 1752 de traditionele voornaam Willem toegewezen kreeg, behaalde een diploma in de rechten en opende een advocatenpraktijk in Hasselt. Het burgemeesterschap van Hasselt werd hem reeds in 1779 en nogmaals in 1787 toevertrouwd. Advocaat Willem III Claes hoorde, zoals zijn vader dokter Willem II Claes, tot de Hasseltse notabelen die in 1782 deelnamen aan de stichting van de Société Littéraire. Advocaat Willem III Claes was tevens een actief lid van de rederijkerskamer De Roode Roos en van het muziekgezelschap Sint-Cecilia.

Samen met Pierre de Libotton kocht Willem III Claes talrijke domeingoederen op die door de Franse bezetters aan de kerkelijke instellingen ontnomen waren. Op een lijst van de honderd Hasseltse burgers die voor de hoogste belasting in aanmerking kwamen in 1804, staat Willem III Claes vermeld met de hoogste aanslag. In de abdijgebouwen van Herkenrode startte hij met een fabriek voor de verwerking van suikerbieten, met een katoenweverij en met een jeneverstokerij, die ongeveer 120 personen te werk stelden. Deze industriële activiteiten waren echter geen succes en ze werden geleidelijk stopgezet. In de beginperiode van de Franse overheersing werd Willem III Claes benoemd tot notaris en vrederechter. In 1805 volgde zijn aanstelling tot 'commissaire impérial', d.w.z. tot procureur van de rechtbank van eerste aanleg in Hasselt, een functie die hij bekleedde tot in 1819 hoewel hij door de hogere overheid gekarakteriseerd werd als "de médiocre capacité, peu exact, trop livré à ses affaires particulières". De Hollandse administratie beschreef hem als "un des principaux acquéreurs de domaines. Comme tel, ainsi que sous le rapport de sa place, il étoit très attaché à l'ancien gouvernement. Mr. Claes jouit d'une certaine considération".

Willem III Claes trouwde op 7 januari 1781 in Hasselt met Anna-Elisabeth Bosch. Dit echtpaar bestelde in 1819 hun dubbelportret bij de schilder M.G. Tieleman. Willem III overleed in Hasselt op 5 mei 1841; zijn echtgenote was hem in het graf voorgegaan op 30 september 1834.

Drie zonen werden uit het huwelijk Claes-Bosch geboren: Jan-Adolf (1784-1857), advocaat en ongehuwd overleden, Willem-Lodewijk (1788-1874), die in 1822 kortstondig het burgemeesterschap van Hasselt waarnam en die nadien naar Tongeren uitweek ten gevolge van zijn huwelijk met Marie-Victoire van der Meer uit Tongeren (nvdr: hun zoon Constant Claes (1826-1905) was een verdienstelijke kunstschilder; te noteren valt dat één van diens zonen, Jacques Claes (1859-1927), echtgenoot van Florence d'Erckenteel, bij Koninklijk Besluit van 20 juni 1909 voor hem en zijn kinderen de toelating kreeg om de naam 'd'Erckenteel' aan de hunne te voegen), en Maurice-Ulysse (1792-1880). Deze laatste trouwde in 1823 met zijn nicht Anna-Cecilia Vannes, dochter van Willem en van Gertrudis Claes. In hun nalatenschap werd de abdij van Herkenrode toebedeeld aan hun zoon Télémaque en het kasteel van Alden Biesen aan hun dochter Valérie, getrouwd met Pierre-François du Vivier. (JJvO-WC)

Uit: Oog in Oog (2003), pp. 122-128.