You are here

Familie Stellingwerff

Description

Wapen: gedeeld: 1 in goud een halve adelaar van sabel, uitgaande van de deellijn, getongd en geklauwd van keel, gekroond van goud; 2 in lazuur een omgewende wassenaar van zilver, vergezeld links van twee boven elkaar geplaatste vijfpuntige sterren van goud.

Zoals het wapen het verraadt, was de familie Stellingwerff van Friese afkomst. Tijdens de godsdienstonlusten op het einde van de 16de eeuw verlieten drie katholieke gebroeders Stellingwerff het protestantse Leeuwarden. Een broer vestigde zich in Hildesheim en een andere in de Elzas, terwijl de derde in Hasselt een toevlucht vond.

Jonkheer Jan Stellingwerff, die doctor in de rechten was, werd aangesteld tot drossaard van het Land van Vogelsanck. Op 27 maart 1598 werd hij door de prins-bisschop van Luik benoemd tot schepen van het Hof van Vliermaal. Ter gelegenheid van die benoeming trakteerde het stadsbestuur van Hasselt hem met twaalf kannen wijn. Jan Stellingwerff had zich in 1593 laten inschrijven in het smedenambacht uit hoofde van zijn echtgenote Juffrouw Joanna Pipenpoy, een ambachtsdochter. Het huwelijk had waarschijnlijk kort voordien plaatsgevonden. Joanna was de enige dochter van jonker Jan Pipenpoy, een in Hasselt verzeilde telg uit een Brussels patriciërsgeslacht, en van Anna de Cremer. Jan Stellingwerff overleed in Hasselt op 10 oktober 1602. Zijn weduwe hertrouwde met Willem van der Straeten en overleed pas op 28 april 1651.

Adam I Stellingwerff, een zoon van Jan en Joanna Pipenpoy, erfde in 1627 het huis van zijn grootouders Pipenpoy, gelegen in de Nieuwstraat. Hij trouwde in 1628 met Gertrudis van Elsrack, dochter van schepen Arnold en van Maria van Elsrack. Adam I werd benoemd tot bouwmeester in 1642 en tot burgemeester in 1662. Hij was ook ontvanger van de Armentafel van 1633 tot 1674, waarna hij opgevolgd werd door zijn schoonzoon Peter van Ryckel (nvdr: cf. noot). Hij overleed in 1674, bijna twintig jaar na zijn echtgenote. Uit het huwelijk Stellingwerff-van Elsrack sproot o.m. Adam II.

Adam II Stellingwerff werd in Hasselt gedoopt op 6 juni 1647. Zoals zijn vader werd hij bouwmeester, van 1682 tot 1684, en vervolgens burgemeester, in 1689, 1691 en 1694. Hij trad driemaal in het huwelijk, voor het eerst op 15 november 1667 met Maria Matthys, in Hasselt gedoopt op 15 juni 1648. Zij schonk hem drie zonen, Adam III, Jan en Frans. Deze in 1681 geboren zoon werd priester en was achtereenvolgens pastoor in Halen in het graafschap Horn en in Kermt. Van hem bleef een in 1709 geschilderd portret bewaard. Na een kortstondig huwelijk met Elisabeth Vrerix, ging Adam II een derde echtverbintenis aan op 10 april 1687 met Christina-Catharina Neven, weduwe van Willem Bruysterbos uit Maastricht. Zij was in Hasselt gedoopt op 13 maart 1653 als dochter van advocaat Hendrik en van Elisabeth Vrerix. Christina-Catharina Neven bracht 'het Wynvat' in het patrimonium van de familie Stellingwerff. Ook dit derde huwelijk van Adam II Stellingwerff werd gezegend met een zoon Hendrik, gedoopt op 13 april 1689. Hendrik Stellingwerff doorliep een schitterende carrière in dienst van de Spaanse koning. Hij werd kolonel bij de dragonders, voorzitter van de Spaanse handelsrechtbank en hoofd van het Armenhuis in Madrid. Hij overleed in het koninklijk paleis van Pinos bij Granada op 28 november 1769. Op 4 februari 1770 werd in de Hasseltse Sint-Quintinuskerk een plechtige rouwdienst opgedragen ter zijner nagedachtenis. Van hem bleef eveneens een portret, in 1722 geschilderd, bewaard (nvdr: collectie Het Stadsmus). Het echtpaar Stellingwerff-Neven schijnt veel interesse betoond te hebben voor portretten want ook zij lieten in 1722 hun beeltenis op doek vastleggen (nvdr: collectie Het Stadsmus). Christina-Catharina Neven overleed in Hasselt op 11 mei 1727 en Adam II Stellingwerff op 29 november 1736.

Adam III Stellingwerff werd in Hasselt gedoopt op 2 augustus 1668 als zoon van Adam II en zijn eerste echtgenote Maria Matthys. Hij volgde het voorbeeld van zijn vader en trouwde ook driemaal. In 1689 nam hij Elisabeth Jaupen, dochter van Lambrecht en van Gertrudis Lenaerts, tot vrouw. Vervolgens trouwde hij op 12 mei 1695 met Ida Custeyns, dochter van Peter en van Anna van Melbeek. Adam III huwde in 1699 een derde maal, met Ida de Poilvache, gedoopt in Heks op 6 juni 1661 als dochter van Jacob, pachter op Munckhof, en van Elisabeth Groetaers. Uit dit derde huwelijk werd o.a. in 1704 Maria-Elisabeth geboren. Zij werd in 1727 de echtgenote van Mathijs Schoenaerts, schepen van Sint-Truiden, stadhouder van de Leenzaal van de Sint-Truidense abt. Adam III Stellingwerff was eigenaar van het goed 'Lummertingen' achter Groot-Mombeek en van het huis ''s Hertogenbosch' in de Kortstraat.

Jan Stellingwerff, gedoopt op 24 oktober 1675 als zoon van Adam II en van Maria Matthys, werd notaris in Hasselt. Zijn protocol beslaat de jaren 1706 tot 1744. Hij woonde in 'het Gekroonde Hert' op de Grote Markt. Hij trad op 5 november 1698 in Heks in het huwelijk met Elisabeth de Poilvache, de zuster van Ida voormeld. Elisabeth de Poilvache was in Heks gedoopt op 6 juni 1666. Van de uit dit huwelijk geboren kinderen overleefden drie zonen, Adam IV-Frans, Jacob en Jan-Frans. Notaris Jan Stellingwerff werd in 1730 tot burgemeester van Hasselt verkozen. Hij overleed in 1744.

Adam IV-Frans werd op 3 oktober 1699 geboren. Hij promoveerde in 1725 tot licentiaat in de rechten aan de universiteit van Harderwijk in de Noordelijke Nederlanden. Hij legde de eed van advocaat af voor het Geestelijk Hof in Luik op 10 oktober 1727. Adam IV-Frans overleed ongehuwd in Luik op 12 januari 1765.

Jacob Stellingwerff, tweede zoon van notaris Jan, werd in Hasselt op 19 mei 1702 ten doop gedragen. Hij was advocaat en werd burgemeester van Hasselt in 1750, in 1754 en in 1763. Hij woonde in 'het Groot Fortuyn' in de Demerstraat, waar hij een brouwerij uitbaatte. Hij trouwde in 1734 met Maria-Mechtildis Stocx, gedoopt in Hasselt op 18 september 1711 als dochter van Renier en Maria Vrancken. Uit dit huwelijk werden twee dochters geboren: Maria-Robertina, die ongetrouwd bleef, en Maria-Elisabeth, die de echtgenote werd van Jan-Willem Sigers, secretaris van de Leenzaal van Kuringen. De enige zoon van het echtpaar Stellingwerff-Stocx, Adam V, werd gedoopt op 25 april 1735. Hij legde de eed af van advocaat bij het Geestelijk Hof in Luik op 1 september 1756. Hij trouwde in Luik, in de parochie van Sint-Michiel, op 3 januari 1765 met Maria-Jozefa-Eleonora de Raick en liet zich als poorter van Luik inschrijven op 16 september 1767. Op 1 januari 1774 werd hij door de prins-bisschop benoemd tot schepen van de Hoge Justitie van Luik, het oppergerecht van het Luikerland. Adam V Stellingwerff overleed kinderloos te Hasselt op 1 juni 1817.

Advocaat Jacob Stellingwerff, weduwnaar van Maria-Mechtildis Stocx, ging een tweede huwelijk aan in 1750 met Anna-Catharina Heleven, die op 24 juni 1795 in de Sint-Quintinuskerk begraven werd. Jacob was reeds op 10 mei 1775 overleden. Het echtpaar Stellingwerff-Heleven werd gezegend met vijf kinderen. Hun dochter Maria-Ida bleef ongetrouwd. Hun oudste zoon, Jan-Gerard gedoopt op 25 december 1750, werd advocaat in Luik, waar hij zich liet inschrijven als poorter op 31 december 1776. In 1778 kocht hij 'het Yseren Manneken' in de Demerstraat. Uit zijn huwelijk met Anne-Thérèse-Joséphine Pirson stamt de Luikse tak van de familie Stellingwerff, die in het midden van de 20ste eeuw uitstierf. De tweede zoon van de echtelingen Stellingwerff-Heleven, die bij de doop op 24 oktober 1755 de voornamen Hendrik-Frans kreeg, werd benoemd tot schepen van Vliermaal op 28 juli 1780. Hij werd burgemeester in 1785, midden verschillende ambtstermijnen van zijn kozijn Willem I Stellingwerff. Hij volgde die kozijn op als collecteur van het bundergeld in Hasselt van 1789 tot 1795. Hij overleed op 28 maart 1824. Een derde zoon, Jacob-Frans, was kapitein bij de Waalse Garde in Spaanse dienst en sneuvelde in Gibraltar in 1782. Een laatste zoon Maurits, gedoopt op 24 maart 1759, beëindigde een militaire carrière in Hollandse dienst als kapitein. De afgevaardigden van Willem I der Nederlanden getuigden in 1814-1815 van hem: "Mr Stellingwerff, ancien capitaine au service de Hollande, a les meilleurs principes. Considéré".

Jan-Frans, de jongste zoon van notaris Jan Stellingwerff, trouwde in 1729 met Maria-Catharina Peuskens. Uit dit huwelijk werden o.m. drie dochters geboren: Arnoldina-Margareta, die in 1760 de tweede echtgenote werd van Willem Borghs, president-schepen van het Hof van Vliermaal, Catharina-Francisca, die de echtgenote werd van advocaat Engelbert Meugens, en Elisabeth, die in 1775 de echtgenote werd van advocaat Hendrik-Balthazar de Borman. Hun zoon Willem werd in 1731 geboren. Jan-Frans Stellingwerff werd burgemeester van Hasselt verkozen in 1763. Ter gelegenheid van zijn aantreden werd hem en zijn collega Gerard Wagemans een huldedicht aangeboden. Jan-Frans overleed in 1768.

Willem I Stellingwerff, zoon van Jan-Frans en Maria-Catharina Peuskens, trouwde eerst op 20 april 1757 met Isabella Minten, dochter van Jacob en van Cecilia Alen, en vervolgens op 26 juli 1764 met Anna-Maria Pelsers. Hij was ontvanger van de Armentafel en collecteur van het bundergeld van 1783 tot 1789, een functie die zijn zoon Willem II vanaf 1795 zou waarnemen. Willem I Stellingwerff werd meermaals verkozen tot burgemeester van Hasselt, in 1764, 1776, 1786, 1788 en 1793. Men bewaart van hem een lederen brandemmer, gedateerd uit 1782, waarop het stadswapen van Hasselt geschilderd is evenals een eigendomsinscriptie op zijn naam (nvdr: collectie Het Stadsmus). Willem I Stellingwerff overleed in 1803, zijn weduwe in 1816.

Uit het huwelijk Stellingwerff-Minten werd een dochter geboren, Elisabeth-Henrietta die de echtgenote werd van Jacob-Andreas Bosch, en een zoon Willem II, geboren in 1763.

Willem II Stellingwerff trouwde op 4 juli 1794 met Maria-Catharina-Aldegondis Vaesen, de in 1764 geboren dochter van Godfried-Gisbert en van Maria-Aldegondis Janssens. Zij wonnen vijf kinderen, drie zonen en twee dochters. Hun dochter Maria-Isabella werd de echtgenote van Godfried Nolens, en de andere dochter, Maria-Elisabeth-Rosalie, die van Laurent Fisse, geneesheer in Munsterbilzen. Willem II Stellingwerff overleed in 1814 en zijn weduwe in 1843.

Maria-Catharina-Aldegondis Vaesen had de nagelaten goederen geërfd van haar broer Niklaas-Gerard, pastoor-deken van Hasselt, en van haar andere broer Leo-Godfried Vaesen, stoker in de Wittenonnenstraat. Zo geraakte de volgende generatie Stellingwerff betrokken bij de jeneverindustrie, die typische Hasseltse nijverheid uit de 19de eeuw. De voormalige stokerij Vaesen werd uitgebaat door de drie gebroeders Willem III, Adam VI-Niklaas en Leon Stellingwerff. In hun stokerij werd jaarlijks gemiddeld 10.000 hectoliter graan verwerkt. De stokerij was uitgerust met een zuiveringsketel van 1742 liter, met een stookketel van 1779 liter en met vier kuipen van 21008 liter. In twee belendende stallen was er ruimte om 55 ossen vet te mesten. Na het overlijden van Adam VI-Niklaas Stellingwerff in 1876 werd de stokerij beheerd door zijn zonen Leon en Victor, die ze in 1892 verkochten aan Jos Theunissen. Hun oom en mede-eigenaar Leon Stellingwerff was in 1888 ongetrouwd overleden.

Willem III Stellingwerff, die kortstondig secretaris was van het Bureel voor Liefdadigheid en Burgerlijke Hospitalen, was in 1817 getrouwd met Anna-Catharina Gielkens. Uit dit huwelijk stamden drie kinderen: Willem IV-Jan, die ongetrouwd overleed in 1839, Catharina, echtgenote van Hendrik-Edmond Hechtermans, notaris in Munsterbilzen, en Maria-Christina, echtgenote van Séraphin Rombouts.

Adam VI-Niklaas Stellingwerff was in 1840 getrouwd met Pélagie Jacobs, dochter van Bart-Willem en van Margareta Daenen. Uit dit huwelijk werden drie zonen geboren. De oudste, Willem V-Marie-Jozef-Adam, werd de echtgenoot van Angéline Creten, weduwe van Peter Jacobs en vruchtgebruikster van 'het Waerdenhof' in de Maastrichterstraat. Hij was kiesgerechtigde voor de Belgische Senaat. Namens de liberale partij beheerde hij Hasselt als burgemeester van 1880 tot 1884, toen hij ontslag moest nemen wegens de recentelijk ingevoerde onverenigbaarheid met gerechtelijke functies (nvdr: Het Stadsmus bewaart een borstbeeld in plaaster beschilderd in bronsimitatie van de hand van de Hasseltse beeldhouwer Emile Cantillon en een bronzen exemplaar uit het legaat van Juliette Stellingwerff). Willem V was inderdaad in 1883 benoemd tot rechter bij de rechtbank van eerste aanleg in Hasselt, die hij van 1905 tot 1911 voorzat. Hij was ook de eerste voorzitter van de toen pas opgerichte Hasseltse afdeling van het liberale Willemsfonds. Zijn kleindochter Juliette, geboren uit het huwelijk van Victor-Paul-Marie-Auguste en van Marie-Félicie-Mathilde Nagant, was de laatste naamdraagster van de Hasseltse tak van de familie Stellingwerff. Zij rust in het gearmorieerde familiegraf op het oud kerkhof aan de Kempische steenweg. De tweede zoon van het echtpaar Stellingwerff-Jacobs, Leon-Hubert-Jozef stierf ongetrouwd. De jongste zoon, Victor-Willem-Gustaaf huwde met Maria Thys, die het leven gaf aan een dochter Maria, echtgenote van Louis de Borman.

Ondanks haar uitsterven, blijft de familie Stellingwerff bekend in Hasselt wegens het Stedelijk Museum, dat haar naam draagt (nvdr: nu Het Stadsmus), en wegens het plaatselijk Jenevermuseum, dat gevestigd is in haar voormalige stokerij.

Uit: Oog in Oog (2003), pp. 266-275.

Weetjes: 

* Eertijds in het St.-Servaaskoor van de kathedraal begraven.

* Later Oud Kerkhof, familiegrafkelder, sectie B, graf nr. 84

Fiche

Naam: 
Familie Stellingwerff
Specifieke kenmerken: 

familiespreuk: Vivit post funera virtus (= Deugd overleeft de dood)

Benaderende periode van: 
16de eeuw
Benaderende periode tot: 
20ste eeuw

Referenties

p. 50 De naam Stellingwerff is als het ware vergroeid met de geschiedenis van Hasselt. Hun geslachtsboom...
Op 21 januari 1986 overleed mejuffrouw Juliette A.CH.M.M. Stellingwerff, laatste van haar geslacht. Bij...
p. 99 De familie Stellingwerff behoort tot één der voornaamste van Hasselt en hun leden werden dan ook...
Familiekroniek Stellingwerff (1986)
Titel: 

Familiekroniek Stellingwerff (1986)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
13/12/1986
Pagina('s): 
46
Hasselt intra muros (1989)
Titel: 

Hasselt intra muros (1989)

Ondertitel: 
Hasselt binnen de oude wallen. Historiek van straten, pleinen, gebouwen en huizen zoals opgetekend door Jan Juliaan Melchior (1848-1920)
Plaats van uitgave: 
Deurne-Hasselt
Jaar van uitgave: 
1989
Cover: 
Kunst in de Kijker - 87 (1999)
Titel: 

Kunst in de Kijker - 87 (1999)

Ondertitel: 
Portret van Guillaume Stellingwerff (1841-1923), Jos. Damien (1879-1973)
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
1999
Limburgse families en hun wapen (1973)
Titel: 

Limburgse families en hun wapen (1973)

Ondertitel: 
Deel 1
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
1973
Oog in Oog (2003)
Titel: 

Oog in Oog (2003)

Ondertitel: 
Hasseltse familieportretten en -objecten uit de 17de en 18de eeuw (tentoonstellingscatalogus)
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
2003
Cover: 
Oud Kerkhof Stad Hasselt Kempische Steenweg (1992)
Titel: 

Oud Kerkhof Stad Hasselt Kempische Steenweg (1992)

Ondertitel: 
1796-1930 // Volledige inventaris - Stand 1990-1992
Plaats van uitgave: 
onuitgegeven handschrift
Jaar van uitgave: 
1990
Cover: 
Downloads

Stamboom STELLINGWERFF - uit: Kunst in de Kijker - 87

PDF icon Download (94.07 KB)

Stamboom STELLINGWERFF - uit: Oog in Oog, p. 268

PDF icon Download (9.71 KB)

Stamboom STELLINGWERFF / Vervolg - uit: Oog in Oog, p. 269

PDF icon Download (8.71 KB)

Recent toegevoegd

Auteur: Tom Kenis Edgard Jamart werd geboren in een gehucht tussen Bergen en Luik, maar woont al 40 jaar...
Auteur: Hubert Bovens Marcellin Lagarde werd geboren te Sougné, Sprimont in de provincie Luik op 2...
Auteur: Jean Nicolaï Kunstschilder Antoon Emile Arnoldus Georgius Kolb werd in Hasselt geboren in 1889...
Pagina in opbouw. Informatie, foto's en verhalen over de Hasseltse politie zijn welkom. In 1991...
Auteur: Mieke Strauven Grauwzuster Gertrudis van Schaffelen kwam in 1626 aan in Hasselt, met als doel...

Prinsbisdom Luik, 1659

Gebrandschilderd glas. Hasselt, Het Stadsmus, inv. nrs. 2014.0370 tot en met 2014.0377.

Maria-Helena Hubrechts was de zus van E.H. Jozef Hubrechts . Ze overleed samen met hem in de nacht van...
Eerwaarde Heer Jozef Hubrechts was pastoor van de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek. Hij overleed samen met zijn...
Van 2014 tot eind 2018 was Steven Vandeput minister van Defensie en Ambtenarenzaken in de federale...
Emiel Baptist werd geboren in 1895 in Godsheide als zoon van dienstknecht Andreas (Zonhoven 1847-Hasselt...