Wapen: in zilver drie kepers van sabel, vergezeld in het schildhoofd van twee sterren van lazuur.

De Tongerse familie van Henis is, zoals haar stadsgenoten de la Court, Hubens en Vlecken, een typisch voorbeeld van de aantrekkingskracht die Hasselt op het einde van de 17de en in de 18de eeuw uitoefende op de hele omliggende regio. Voordien gingen de ambitieuze Tongenaren vooral fortuin zoeken in de hoofdstad Luik of in de tweeherige stad Maastricht. Als reden voor de uitwijking van telgen uit voorname Tongerse families naar Hasselt kan de gunstige ligging aangehaald worden. Die ligging, langs drukke wegen, bevorderde er de groothandel die in de plaats gekomen was van de vroegere familiale ambachten. Ook de in Hasselt gevestigde Loonse instellingen zoals het Hof van Vliermaal of de Leenzaal van Kuringen, boden werkgelegenheid aan universitair geschoolde juristen.

De familie van Henis, reeds ca. 1400 vermeld, is één van de oudste geslachten van Tongeren. Hendrik-Frans van Henis vestigde zich in Hasselt na zijn huwelijk met Jacobina de Gellick op 28 november 1709. Hij was in Tongeren gedoopt op 6 oktober 1675 als zoon van burgemeester Hendrik en van Anna Vlecken, kleinzoon van burgemeester Willem van Henis en Elisabeth Vinquedes. In 1707 startte hij met een notarispraktijk in Tongeren, waar hij ook secretaris was van het lakenmakersambacht. Hoewel hij zijn kantoor naar Hasselt overgebracht had, bleef hij tot in 1722 akten verlijden in Tongeren. In Hasselt bleef hij zijn notarispraktijk uitoefenen, zelfs tijdens zijn mandaat van schepen van de lokale schepenbank van 1710 tot 1740. Hij was in 1722 toegetreden tot het Hasseltse brouwersambacht.

Jacobina de Gellick, dochter van Robert en van Elisabeth van Weert, was de weduwe van dokter Gerard Joris. Van haar grootvader, bouwmeester Maarten van Weert, had zij 'de Pasteye' in de Maastrichterstraat geërfd. In 1715 kocht het echtpaar van Henis-de Gellick 'het Groot Claverblat' in de Lombaardstraat. Uit dat huis zijn vier deuren afkomstig waarin de wapens van Henis en de Gellick uitgestoken zijn (nvdr: nu ingebouwd in het kasteel 'Het Hamel' in Lummen). Van dat echtpaar wordt eveneens een gearmorieerde zilveren schaal bewaard (nvdr: privéverzameling). Jacobina de Gellick overleed in Hasselt op 12 juli 1734, Hendrik-Frans van Henis op 29 november 1750.

Hun zoon Hendrik-Gillis, gedoopt in Hasselt op 1 februari 1712, studeerde rechten in Leuven. In 1740 volgde hij zijn vader op als schepen van Hasselt, een functie die hij zou bekleden tot aan zijn ontslag in 1769. Hij trouwde in As op 23 januari 1743 met Maria-Agnes van Ertryck. Van dit echtpaar wordt een zilveren mosterdpot en suikerstrooier met het alliantiewapen van Henis-van Ertryck bewaard (nvdr: privéverzameling). Hendrik-Gillis van Henis stierf in Hasselt op 14 maart 1779, Maria-Agnes op 16 augustus 1794.

Tot de derde generatie van Henis in Hasselt hoort Hendrik-Jan, gedoopt in Hasselt op 11 augustus 1749, licentiaat in de rechten. Hij was afgevaardigde van Hasselt bij de Heren XXII in Luik van 1775 tot 1780, schepen van het Hof van Vliermaal en bijzitter bij de Leenzaal van Kuringen van 1780 tot 1795. Hij was medestichter, schatbewaarder en commissaris van de in 1782 opgerichte Société Littéraire. Zoals zijn vader was hij lid van het Virga-Jessebroederschap; hij bekleedde er de functie van griffier. Hendrik-Jan van Henis was in Hasselt op 4 augustus 1789 getrouwd met Maria-Catharina Briers. Een miniatuurportret van Hendrik van Henis evenals een zonnewijzer met het alliantiewapen van Henis-Briers bleef bij de afstammelingen bewaard. Hij overleed in Hasselt op 12 maart 1819; zij op 19 november 1811.

Met hun enige dochter Geraldine, echtgenote van Henri-François Zerezo, stierf de Hasseltse tak van de familie van Henis in 1871 uit. (JJvO-WC)

Uit: Oog in Oog (2003), pp. 184-187.