You are here

Familie van Vlierden

Description

Wapen: in keel drie molenijzers van goud.

Omstreeks 1641-1642 kwam beeldhouwer Marcus van Vlierden, hoogstwaarschijnlijk geboren in Antwerpen, zijn kunstambacht uitoefenen in Hasselt. Hij moet aangetrokken geweest zijn door de afzetmogelijkheden die de stad bood en door de beperkte lokale concurrentie. De belangrijkste stad uit het Dietse gedeelte van het prinsbisdom Luik was hersteld van de nasleep van de beeldenstorm en kon werk bieden aan een beeldhouwer, die de nieuwste stijl uit de kunststad Antwerpen navolgde. Opdrachtgevers waren in Hasselt voorhanden, voornamelijk in kerkelijke middens. Onder invloed van de contrareformatorische beweging in de katholieke kerk hadden verschillende kloosterorden zich in Hasselt gevestigd: kapucijnen in 1618, grauwzusters in 1626, sepulcrijnen of bonnefanten in 1638; minderbroeders zouden volgen in 1644. Nieuwe kloosterkapellen waren in aanbouw. In de onmiddellijke omgeving van Hasselt was de rijke cisterciënzerinnenabdij van Herkenrode gevestigd waar kunstminnende abdissen vele bestellingen plaatsten, zowel voor hun abdijkerk als voor de verschillende parochiekerken waarvan zij het begevingsrecht hadden en waar zij moesten instaan voor het kerkmeubilair. Talrijke priesters, bijgestaan door vrome gelovigen uit de gegoede middens, wensten hun kerk of kapel te verfraaien met modieus beeldhouwwerk. Marcus van Vlierden vond dus een geschikt werkterrein in Hasselt.

Marcus van Vlierden duikt voor het eerst op in de Hasseltse archieven bij de doop van zijn dochter Anna, op 12 juni 1642. Zijn vrouw Elisabeth Pijlmans schonk nadien nog het leven aan Helena, gedoopt op 24 mei 1647, aan Daniël, gedoopt op 29 april 1651, en aan Hendrik, gedoopt op 15 februari 1656. Twee kinderen, Marcus en Bartholomeus, waren geboren vooraleer het echtpaar zich in Hasselt vestigde. Het echtpaar van Vlierden-Pijlmans woonde in 'de Biechtstoel' in de Maastrichterstraat. De huisnaam, die nadien veranderd werd in 'Sint-Franciscus', lijkt een duidelijke verwijzing naar de activiteiten van de bewoner. In de stadsrekeningen wordt Marcus van Vlierden soms Marcus 'den Beeltsnijder' genoemd. De bouwmeester vertrouwde hem kleinere werken toe. In 1645 ontving hij 4 gulden en 10 stuivers "vande Heeren Borgemeesters ende Bouwmeesters wapenen op dye selve taefel te steecken". Die tafel, gedateerd 1645 en waarop de wapens van burgemeesters Willem Jaymaerts, Mathijs Vrerix en bouwmeester Hendrik Munters (nvdr: in 1644) gebeeldhouwd waren, werd tot voor enkele jaren bewaard op Herkenrode. In 1654 leverde hij een nieuw kruisbeeld voor het altaar van de Onze-Lieve-Vrouwekapel. Andere met zekerheid aan Marcus van Vlierden toe te schrijven werken zijn niet gekend. Marcus overleed reeds op 4 juli 1658. Hij en zijn echtgenote hadden op 28 februari 1656 een testament laten opstellen door Willem Baerts, kapelaan in de Sint-Quintinuskerk. Elisabeth Pijlmans overleefde hem tot op 7 maart 1677.

Zoon Bartholomeus van Vlierden werd schrijnwerker. Na het oud altaar van de Onze-Lieve-Vrouwekapel enkele jaren voordien hersteld te hebben, vervaardigde hij een nieuwe godstafel die de broederschap van de Virga Jesse hem op 2 februari 1674 bestelde. Volgens het bewaard gebleven contract, diende hij zijn werk voltooid te hebben tegen Pasen eerstkomend. Het altaar beantwoordde aan de stijlkenmerken van de heersende barok. Het was geflankeerd door twee pilasters en twee engelenfiguren, en bekroond met een voorstelling van de H. Geest. Dit altaar is verdwenen maar is gekend dankzij een afbeelding op het groepsportret van de broederschap Virga Jesse uit 1709 (nvdr: collectie Het Stadsmus). Meer gegevens over de productie van meester-schrijnwerker Bartholomeus van Vlierden zijn niet gekend. Samenwerking met zijn broer beeldhouwer Daniël is archivalisch nog niet bewezen.

Daniël van Vlierden was amper zeven jaar oud bij het overlijden van zijn vader Marcus. Waar hij zijn opleiding genoten heeft, is niet geweten. Op 9 mei 1676 trad Daniël in Hasselt in de echt met Catharina Gielen. Zeven kinderen werden uit dit huwelijk geboren tussen 1678 en 1691. Het echtpaar verhuisde naar 'de Witte Haen' gelegen in de Demerstraat. Daniël van Vlierden werd in 1678 aangesteld tot rentmeester van de Sint-Quintinuskerk, een functie die hij uitoefende tot in 1685. Als lid van de Jonkmanskamer nam hij deel aan de slag van de Planckeweide op Nieuwjaarsdag 1682. Hij maakte een gat in de stadsschuur waarlangs het geschut naar buiten kon gebracht worden. Blijkbaar werd hem dit niet lang kwalijk genomen en genoot hij van de algemene amnestie.

Reeds in 1674 voerde Daniël van Vlierden allerhande werken uit voor de in opbouw zijnde kapel van de zusters bonnefanten. Volgens de bewaard gebleven kostennota's voor de jaren 1674 tot 1676 vervaardigde hij sluitstenen, werkte hij aan de communiebank, leverde hij de portaalpoort en beeldhouwde hij twee wapenschilden en een bas-reliëf in de gevel. In 1689 kreeg hij van dezelfde zusters een opdracht voor het maken van een tabernakel en een straatpoort. Tussen 1682 en 1689 leverde Daniël van Vlierden, in samenwerking met de Tongerse schrijnwerker Jan Caproens, vier zijaltaren voor de begijnhofkerk van Tongeren; Daniël stond meer bepaald in voor het snijwerk van de barokke portiekaltaren. Vanaf 1683 werd Daniël van Vlierden door Adriaan Weustenraedt, pastoor van Beringen, ingeschakeld in diens ambitieuze vernieuwingsplannen van de plaatselijke Sint-Pieters-Bandenkerk. Het hoogaltaar, verschillende reliekkasten, engelenfiguren voor het H. Graf en het kerkportaal, de orgelkast met bijhorend doksaal, de in de muurlambriseringen ingebouwde biechtstoelen, het koorgestoelte werden tussen 1683 en 1699 door Daniël van Vlierden vervaardigd in samenwerking met Jan Rutten, schrijnwerker uit Sint-Truiden, en nadien met zijn stadsgenoot Tilman Jansen. Het enige gesigneerde werk van Daniël van Vlierden is het Koning Davidbeeld van een biechtstoel, nu bewaard in de Sint-Servaasbasiliek in Maastricht: D.V.VLIERDEN.FECIT. HASSELEN. Deze biechtstoel maakt deel uit van een fraaie serie van zeven biechtstoelen die, blijkens de aangebrachte opschriften en wapenschilden, tussen 1695 en 1706 door Daniël gebeeldhouwd werden in opdracht van de Maastrichtse predikheren en die tot in de Franse Tijd in hun kloosterkerk opgesteld stonden. Ook de Hasseltse Onze-Lieve-Vrouwebroederschap bestelde in 1705 bij Daniël van Vlierden en Tilman Jansen een H. Kruisaltaar voor hun kapel in de Sint-Quintinuskerk. Dit altaar werd in 1893 verkocht aan een Antwerpse antiquair. Waarschijnlijk mag het Sint-Jorisbeeld boven het Sint-Sebastiaanaltaar in de Sint-Quintinuskerk aan Daniël van Vlierden toegeschreven worden. Van zijn hand is zeker het gildenbord van de Hasseltse rederijkerskamer De Roode Roos vermits zijn wapenschild erop prijkt (nvdr: collectie Het Stadsmus).

Daniël van Vlierden overleed in Hasselt op 21 juli 1716 en zijn vrouw Catharina Gielen op 16 oktober 1717. Beiden hadden hun testament reeds op 5 november 1708 opgesteld voor notaris Laurens Rombouts. Hun twee dochters waren in Hasselt getrouwd: Elisabeth werd op 24 oktober 1702 de echtgenote van Theodoor Eyckens en Maria op 9 juni 1716 de echtgenote van Peter Theunissen. Enkel zoon Hendrik-Lambert schijnt zijn ouders overleefd te hebben maar heeft geen verdere sporen nagelaten. De laatste in Hasselt gevonden archiefvermelding betreft het overlijden van Maria Theunissen-van Vlierden op 17 november 1750. (JJvO-WC)

Uit: Oog in Oog (2003), pp. 292-294.

Fiche

Naam: 
Familie van Vlierden
Benaderende periode van: 
17de eeuw
Benaderende periode tot: 
18de eeuw

Multimedia

Referenties

Oog in Oog (2003)
Titel: 

Oog in Oog (2003)

Ondertitel: 
Hasseltse familieportretten en -objecten uit de 17de en 18de eeuw (tentoonstellingscatalogus)
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
2003
Cover: 
Downloads

Stamboom (van) VLIERDEN - uit: Oog in Oog, p. 294

PDF icon Download (10.7 KB)

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...