Vanaf midden jaren 1930 was er oorlogsdreiging. De Belgische militairen werden voorbereid op oorlog. Op 28 september 1938 vond de algemene mobilisatie plaats: wie zijn legerdienst gedaan had, werd nu opgeroepen. Het Albertkanaal was één van de verdedigingslinies.

Voor Godsheide betekende deze oproep dat er ongeveer gedurende een jaar en acht maanden steeds wisselende groepen soldaten ingekwartierd werden: de Genietroepen, Karabiniers Prins Boudewijn ... Schuren en stallen werden opgeëist voor het verblijf van de soldaten, en andere ruimtes werden in beslag genomen voor bijvoorbeeld munitieopslag. Ook de jongensschool werd ingenomen: de gang diende als slaapzaal en kantine, er was een medische dienst gevestigd, en de speelplaats werd gebruikt voor alle opgeëiste vrachtwagens. Wie een telefoon had, moest die ter beschikking stellen: dag en nacht werd de telefoon bewaakt. De telefoon in het landhuis van de familie Robinet-de Villeval stond ter beschikking van de officieren.

Het antitankkanaal in Godsheide werd gegraven in 1939. Men vreesde ervoor dat de Duitsers de sluizen zouden verwoesten met bombardementen. Een antitankkanaal, dat als doel heeft om oprukkende tanks een halt toe te roepen, was daarom nodig als beschermingsgordel rond de sluis.

Het kanaal werd gegraven aan de noordelijke zijde van het Albertkanaal, tot aan de Genkersteenweg en dan met een bocht weer terug. Hierdoor was er een soort eiland ontstaan, waarop men vier bunkers bouwde.

Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger onaangekondigd België binnen. De overmacht was verpletterend: binnen enkele dagen was België bezet. Elk verweer bleek zinloos. Vele Belgische soldaten en ook burgers lieten het leven in militaire operaties. Het antitankkanaal bleek onnodig: de Duitsers namen een omweg om Hasselt binnen te rukken.

Ook in Godsheide eisten de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog een zware tol. Victor-Joannes Vanaenrode en Clement-Jozef Steegmans sneuvelden op 10 mei 1940. Er viel ook een burgerslachtoffer: Leonard Joris op 11 mei 1940, in de Vossenbergstraat. Het leger vluchtte naar Frankrijk, wat het einde betekende van de inkwartiering in Godsheide.

De Belgische luchtmacht werd bij de eerste Duitse aanvallen vernietigd. Bruggen werden opgeblazen en spoor- en autowegen vernield. Telefoonverbindingen waren buiten werking, waardoor communicatie onmogelijk werd. Er waren dringend oplossingen nodig voor de voedsel- en energievoorzieningen.

In Godsheide werd de brug over het Albertkanaal niet gespaard. Op 10 mei 1940 blies het Belgische leger de brug op. Een overzetplatform werd ingezet om beide kanaaloevers te verbinden. Na de ramp met het vlot in 1941 werd een nieuwe, goedkopere brug gebouwd, die steun vond op twee pijlers in het water.

Na de eerste dagen van de oorlog werd meer dan één derde van de Belgische militairen naar Duitse krijgsgevangenkampen gebracht. Een aantal van hen mocht terugkeren na enkele maanden.

Godsheidenaren August-Frans Martens, Victor-Jozef Wolfs en Joannes-Hendrik Roosen werden als krijgsgevangenen naar Duitsland vervoerd. Ze overleefden dit niet. Nog andere inwoners van Godsheide werden opgepakt en naar Duitsland gebracht: Antoon-Lodewijk Booten, zijn broer Leopold Booten, en Maurice Rener. Ook zij keerden nooit terug.

Gedurende het grootste deel van de oorlog stond België onder militair bestuur: Duitse leiders moesten zorgen voor rust en orde in het gebied, maar ook het economische en menselijke potentieel optimaal aanwenden voor de Duitse oorlogvoering. Godsheide werd in die periode Hasselt-Oost genoemd, wat door de bewoners als machtsvertoon gezien werd.

Het verzet in Limburg kwam op gang vanaf 1941, met de verspreiding van clandestiene kranten en pamfletten, die openlijk sympathie voor de Britten toonden. In september van dat jaar arresteerden de bezetters een aantal Limburgers. Toch zou het verzet gedurende de lange oorlogsjaren blijven broeien en soms met geweld ingeperkt worden.

Vanaf eind 1942 werd de verplichting tot werken in de Duitse oorlogsindustrie afgekondigd. Ook meisjes die niet werkten, moesten in Duitsland kanonnen maken of soldatenkledij herstellen. Paarden, fietsen… kortom alles moest ingeleverd worden. Wie grond had in Godsheide, moest graan, maïs en aardappelen afstaan. Het eten was gerantsoeneerd en van slechte kwaliteit.

Begin september 1944 werd België grotendeels bevrijd, vooral door Canadezen, Polen, Britten en Amerikanen. Op sommige plaatsen werd echter nog felle strijd geleverd.

Op 7 september kwamen de Amerikanen van het 113th en het 125st Cavalry Reconnaissance Squadron door Hasselt. Zij waren onafhankelijke, snelle eenheden die het pad moesten effenen voor de oprukkende Divisies. De 2nd Armored Division ‘Hell on wheels’ kwam vlak achter deze twee eenheden. Zij hielden halt in Hasselt en zijn zo de Divisie geworden waaraan Hasselt zijn bevrijding te danken heeft.

In Godsheide hadden de Duitsers zich gevestigd aan de noordelijke zijde van het Albertkanaal. Op 8 september 1944 bliezen ze de brug op, om oprukkende geallieerde bevrijdingstroepen tegen te houden. Eén dag later, op 9 september 1944, kwamen de bevrijdingstroepen van het 2nd Armored Division aan in Hasselt. Overal kwamen bewoners op straat om de soldaten te verwelkomen, ook in Godsheide. Plots werd er geschoten op de menigte vanop de andere oever van het kanaal. Volgens ooggetuigen gebeurde dat toen de vlag werd uitgehangen op de kerktoren.

De laatste dagen van de oorlog vielen in Godsheide nog enkele slachtoffers bij vuurgevechten, onder wie vier Godsheidenaren (zie tekst) en drie Amerikaanse soldaten bij de hoeve de Rode Poort. Er vielen ook nog enkele gewonden. Uiteindelijk kwam op woensdag 13 september 1944 een einde aan de oorlog in Godsheide.

Uit: Godsheide en Malpertuus / Warm aanbevolen (2013), pp. 32-35.