You are here

Huis Hoste (Koningin Astridlaan 81-83)

Description

Architect Huib Hoste (Brugge 1881-Hove 1957) ontwierp in 1926 deze woonst aan de Koningin Astridlaan 81-83.

Het zijn twee rechthoekige panden die naast mekaar geplaatst zijn. Beide gebouwen rusten onder een plat dak.

* Paul Gilissen-Le Bon had voorheen een winkel in koloniale waren in het huis De Steur aan het Hemelrijk. (6)

* In november 1926 werd Huibrecht Hoste uit zijn ambt van architect ontzet na een dodelijk ongeval op één van zijn werven. Hij werd daarvoor veroordeeld. Hoste ging in beroep en werd in 1936 in ere hersteld. We mogen er vanuit gaan dat Hoste door deze problemen grotendeels afhaakte voor het interieur van de woning en dat hij zijn initiële plannen voor de gebouwen van de firma formeel niet kon verder zetten. Het feit dat er in zijn persoonlijk fotoarchief naast beeldmateriaal van het optrekken van de woning ook foto's werden teruggevonden van de bouw van de Hasseltse magazijnen in 1929, doet echter vermoeden dat hij achter de schermen hier toch een rol bleef spelen. Naast de uitzonderlijk modernistische en bouwfysische kenmerken van de magazijnen in Hasselt, werd recent op een oude foto ontdekt dat de originele hoge ramen in de rechterzijbeuk van die magazijnen oorspronkelijk een V-vormige uitstulping hadden en vooral dat ze gekleurd waren in polychroom verfwerk. Een handelsmerk en één van de meest typerende kenmerken van Hoste zijn hele oeuvre.

* Het is niet helemaal duidelijk hoe de familie Gilissen en architect Huibrecht Hoste elkaar hebben ontmoet. Er bestaan verschillende versies.

1. Tijdens zijn opleiding kwam de toen 20-jarige Hoste mogelijk al in contact met Limburg naar aanleiding van de verbouwingswerkzaamheden in de parochiekerk Sint-Michiel in Bree. Hij werkte daarvoor samen met architect S. Mortier uit Gent. Dat was in de periode 1901-1902. Gelijktijdig werd de kruisweg in de kerk gerenoveerd. Die renovatie werd voor de helft gefinancierd door juf. Wadeleux, familie van de firma 'Janssens-Wadeleux'. Het zou dus best kunnen dat Hoste via deze weg in 1926 in Hasselt bij de firma 'Janssens-Gilissen' terecht kwam voor de bouw van de woning. In het Hoste-archief van de KULeuven is een schets bewaard van een gevelontwerp en een grondplan, waarschijnlijk het eerste ontwerp voor zowel Janssens in Bree als Gilissen in Hasselt. Hier zou dus een band kunnen bestaan met de Koloniale Waren 'Janssens-Wadeleux' en/of  'Janssens-Gilissen'.

2. Het zou ook kunnen dat Huibrecht Hoste in contact kwam met de familie Gilissen in Hasselt via zijn zuster Albertine Hoste. Wijlen zusters salvatorianes Alexandra Gijbels uit Hasselt leerde tijdens haar verpleegsteropleiding in Brugge Albertina Hoste kennen. Albertina was de "hoofdmeesteres" van de verpleegsterschool Sint-Elisabeth. Zuster Gijbels zou Huibrecht Hoste bij haar overste in Hasselt hebben voorgesteld als architect voor de verbouwing van het kasteeltje 't Hollandsveld tot de huidige Salvatorkliniek.

3. Een derde mogelijke piste is via de Hasseltse ondernemer Arthur Baar, de ontwerper en bouwheer van de magazijnen 'Janssens & Gilissen' in Hasselt.

* Het verhaal van de Koloniale Waren 'Janssens & Gilissen' in Hasselt begon op 13 juli 1926 met de fusie van de firma's 'Janssens-Wadeleux' uit Bree en 'Gilissen-Maris' uit Hasselt. Bree werd vertegenwoordigd door senator Edouard Janssens en zijn echtgenote Eveline Van Schoenbeek, Hasselt door Paul Gilissen en zijn echtgenote Neda Le Bon. Zij richtten de 'Samenwerkende Maatschappij/Société Coopérative Janssens & Gilissen' op, die zou instaan voor de uitbating van de handel. Het beheer van de gebouwen in Hasselt viel en valt nog altijd onder de 'Naamloze Vennootschap/Société Anonyme Janssens & Gilissen'.

* Het succes van de Koloniale Waren 'Janssens & Gilissen' tijdens het interbellum, de periode tussen de twee wereldoorlogen, was ondermeer te danken aan de rechtstreekse toevoer van de goederen via de spoorweg. Het spoor liep langs de achterliggende magazijnen die voorzien waren van eigen loskades. Aanvankelijk leverde de firma vooral met paard en kar. De opkomst van de kleine vrachtwagens voor de distributie naar de klanten zorgde voor een snelle groei van de keten Centra buurtwinkels (Centra was een soort samenwerkingsverband tussen groothandelaars in koloniale waren) waaraan geleverd werd.

* Tijdens de tweede wereldoorlog ontsnapte de firma Janssens & Gilissen niet aan de bombardementen die Hasselt teisterden. Op 10 april 1944 kregen de achterliggende magazijnen de volle laag. Er brak een geweldige brand uit, de brandweer had twee dagen nodig om de brand te blussen. Het "suikerkot" achteraan in het magazijn lag volledig tegen de grond. Het personeel kwam helpen om de verbrande suiker op te ruimen en mocht de suiker die nog goed was meenemen om confituur van te maken.

* Tijdens maar ook vlak na de oorlog konden de personeelsleden kiezen voor uitbetaling 'in natura', bijvoorbeeld chocolade of koffie. Op die manier wilde de firma vermijden dat de Duitse bezetter de handelsgoederen zou aanslaan. En zo aten en dronken sommige personeelsleden jarenlang van hun voorraad chocolade en koffie: goede 'marchandise' want van bederf of smaakverlies was geen sprake.

* Na de oorlog herstelde de firma zich relatief vlot. Het aanbod werd voortdurend uitgebreid tot het volledige assortiment van producten van de Centra Buurtwinkel. Ze verhandelde alles wat verpakt kon worden in dozen, blik, bokalen, flessen, kartons enz.

* Het personeel kon je ruwweg in twee grote groepen indelen: de administratie, "die van vooraan" en het magazijn "die van vanachter". Het waren twee aparte werelden die weinig of geen contact met elkaar hadden. De vrouwen op de administratie kregen een bediendencontract maar mochten niet trouwen. De vrouwen in het magazijn kregen een arbeiderscontract, zij mochten wel trouwen maar moesten vertrekken als ze zwanger waren.

* Bij hun ontslag en huwelijk was een vergoeding of afscheidspremie niet gebruikelijk. Wel mochten de dames op hun trouwdag gebruik maken van de privéwagen van de heer Gilissen, voor de rit naar het gemeentehuis en naar de kerk. Sommige dames kregen een cadeau, zoals een koffieservies of een geel, kunststoffen kinderbadje.

* Een anekdote over Jean Pascal, vertegenwoordiger voor Hasselt in de jaren 1950. Hij ging ondermeer langs bij de zussen Vanstraelen die een Centrawinkeltje uitbaatten aan de Koningin Astridlaan. De oorlog in Korea woedde in alle hevigheid en de mensen sloegen aan het hamsteren, wat leidde tot schaarste van heel wat producten zoals waspoeder. Door de levering van een volle trein Persil waspoeder bij de firma 'Janssens & Gilissen' kon Jean op een bepaald ogenblik een hele vrachtwagen Persil op de bestelwagen van Vanstraelen noteren. De zussen waren ervan overtuigd dat hij een grapje maakte. Toen de vrachtwagen tot hun grote verbazing toch arriveerde, werd er uren gesjouwd en werden alle plaatsen van winkel tot kelder en slaapkamers volgestouwd met grote dozen Persil. In volle paniek kwamen de zussen Vanstraelen bij de firma 'Janssens & Gilissen' aan… Jean kreeg een briljant idee en stelde voor om alle dozen op de stoep voor de winkel op te stapelen. De Koningin Astridlaan was toen de belangrijkste invalsweg van Hasselt. Op één dag was de hele voorraad verkocht en hadden de zussen een flinke cent verdiend. Jean was hun held.

* In de jaren 1950 nam Yvan Gilissen het bedrijf geleidelijk over van zijn vader Paul, maar die hield nog lange tijd een vinger in de pap. Dat was bijvoorbeeld duidelijk het geval tijdens een dispuut tussen Yvan en de reizigers eind jaren 1950. Op dat moment was de chocolade 'Koetjesreep' erg in. De winkelier betaalde er 1 frank voor. In volle zomer verwachtte Yvan van zijn reizigers dat ze zoveel mogelijk van die koetjesrepen zouden verkopen, maar geen enkele reiziger verkocht ook maar één reep. Het was te warm en de chocolade smolt weg tot een platte brij. Yvan was erg ontgoocheld en zette de hele groep reizigers op staande voet aan de deur. Die gingen dan maar samen op café, grappend en zich afvragend hoe het nu verder moest met de firma. Ondertussen had de 'oude' heer Paul Gilissen lucht gekregen van het voorval. Hij trok naar het café waar de reizigers zaten, trakteerde de groep, excuseerde zich in naam van de firma… en kon de afgedankte reizigers overtuigen om de dag nadien toch allemaal terug aan de slag te gaan. Maar niet voordat er nog menig pintje werd gedronken!

* Dit zijn de voormalige gebouwen van het distributiebedrijf 'Koloniale Waren Janssens & Gilissen'. Het 'Huis Hoste' met aanpalend magazijn (nr. 85) was het zenuwcentrum van het bedrijf. De achterliggende werk- en stockageruimtes werden eind jaren 1980 afgebroken.

* Het 'Huis Hoste' was de hoofdlocatie voor al de prachtige huiselijke scènes in de succesvolle tv-reeks 'De Smaak van De Keyser' (2008): het bureel van De Keyser, het salon, de eetplaats, de badkamer, de slaapkamers, de trappenhal, de toegang tot de geheime kamer... De magische sfeer van de privévertrekken van de familie De Keyser werd op een wonderlijke manier in beeld gebracht. Badend in een sfeer van warmte, licht en rijkdom werd de natuurlijke schoonheid van 'Huis Hoste' sterk geaccentueerd. Ook het aanpalende, eveneens als monument beschermde fabriekspand ‘Koloniale Waren’ fungeerde als filmlocatie voor cruciale scènes uit de serie. De smaakkamer bevindt zich in de authentieke glazen binnenruimte van dit pand. In de centrale hal werd de ‘geheime kamer’ opgebouwd, het heiligdom van de firma waar Henri De Keyser en zijn erfgenamen Helena en Allessandra onderzoek deden naar de ‘ultieme’ jeneversmaak. Tot slot werden de talrijke binnenruimtes van het fabriekspand gebruikt als decor voor het politiekantoor, de keuken, delen van de oude jeneverstokerij enz... (5)

(1) GIS-GBK G@lileo Hasselt (2) Kadaster KL 212 Afdeling 7 nr. 4309 (3) Inventaris VIOE - geraadpleegd 12-12-2009 (4) Interbellumarchitectuur in Hasselt: 1925-1940 (1998), inv.nr. 71. (5) Website KunstencentrumBelgie.com - geraadpleegd op 15-12-2012 (6) Hasselt intra muros (1989), p. 333.

Fiche

Adres: 
Hasselt
Kadastraal nummer: 
7-G-0606-X
Capakey: 
71327G0606/00X000
Naam van het gebouw vroeger: 
Koloniale Waren Janssens & Gilissen
Naam van het gebouw nu: 
Huis Hoste
Periode of stijl: 
1926
Architect: 
Huibrecht Hoste (Brugge 1881-Hove 1957)
Opdrachtgever: 
Paul Gilissen-Le Bon (Hasselt 1888-1968)
Stijl: 
romantisch kubisme, modernisme
Eigenaars / Huurders sinds 1900: 

- Paul Gilissen-Le Bon

- begin 2006: Kunstencentrum België

Vorige functie(s): 

- kantoor (nr. 81)

- woonhuis (nr. 83)

Huidige functie: 

cultuurhuis

- Kunstencentrum BELGIE voor het 'Open Circuit-productieplatform'

Beschrijving buitengevel: 

Woning, ca. 1935, gebouwd n.o.v. architect H. Hoste. Twee naast elkaar geplaatste, rechthoekige volumes, elk onder platdak: links, een breed gedeelte van drie bouwlagen met kelderverdieping, rechts, een smaller gedeelte van drie bouwlagen met garage op de benedenverdieping. Bakstenen gebouw, de onderbouw voorzien van een hardstenen parement. Horizontale gevelritmering d.m.v. de smalle vensterregisters, de uitspringende puilijst, doorlopend over het grote venster der eerste bouwlaag en de sterk uitspringende, hardstenen kroonlijsten die het gebouw aflijnen. Rechthoekige vensters met betonnen latei en arduinen lekdrempel; rechthoekige, betonnen erker met afgeronde hoek aan de linkerzijde, door een verticaal geplaatste plaat aan de rechterzijde afgesloten van het rechthoekig balkon ernaast. Verdiepte, rechthoekige deur met bovenlicht, geplaatst boven de sterk uitspringende druiplijst; rechthoekige garagepoort, rechts; deur, poort en keldervenster zijn van glas, afgeschermd met een ijzeren hek (geometrisch patroon). (3)

Beschrijving interieur: 

Het gebouw is sterk kubistisch opgebouwd rond een centrale, monumentale trappenhal. Via een smalle hal komt men in de traphal. Deze geeft uit op de eetkamer aan de straatzijde en een fumoir aan de achterzijde. Via een kleine doorgang komt men in de keuken, die van bovenuit verlicht wordt. Uiterst rechts is een garage die doorloopt naar de tuin van de woning. Het gebouw bestaat uit een mix van baksteen, betonconstructies, metaal, marmer, (lood)glas en houtwerk.

Algemeen: 

- gesloten bebouwing
- perceelgrootte: 375 m2

Beschermd: 
Datum van erkenning: 26.03.2003
Datum van publicatie: 18.07.2003

Referenties

De Dertiger Jaren (1991)
Titel: 

De Dertiger Jaren (1991)

Ondertitel: 
Een tijdsbeeld in het Hasseltse stadsbeeld / Open Monumentendag 1991
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
1991
Cover: 
De Koloniale Waren - Janssens & Gilissen 1926-1977 (2008)
Titel: 

De Koloniale Waren - Janssens & Gilissen 1926-1977 (2008)

Jaar van uitgave: 
2008
Cover: 
Een nieuwe kunstplek in Hasselt (2007)
Titel: 

Een nieuwe kunstplek in Hasselt (2007)

Naam van de krant: 
De Standaard
Datum van uitgave: 
03/11/2007
Een nieuwe kunstplek in Hasselt (2007)
Titel: 

Een nieuwe kunstplek in Hasselt (2007)

Naam van de krant: 
De Standaard
Datum van uitgave: 
03/11/2007
Pagina('s): 
34
Erfgoeddag in Hasselt - Vriendschap (2009)
Titel: 

Erfgoeddag in Hasselt - Vriendschap (2009)

Jaar van uitgave: 
2009
Cover: 
Hasselt intra muros (1989)
Titel: 

Hasselt intra muros (1989)

Ondertitel: 
Hasselt binnen de oude wallen. Historiek van straten, pleinen, gebouwen en huizen zoals opgetekend door Jan Juliaan Melchior (1848-1920)
Plaats van uitgave: 
Deurne-Hasselt
Jaar van uitgave: 
1989
Cover: 
Huis Hoste krijgt culturele bestemming (2007)
Titel: 

Huis Hoste krijgt culturele bestemming (2007)

Naam van de krant: 
De Standaard
Datum van uitgave: 
09/03/2007
Interbellumarchitectuur in Hasselt: 1925-1940 (1998)
Titel: 

Interbellumarchitectuur in Hasselt: 1925-1940 (1998)

Ondertitel: 
deel I, deel II (inventaris)
Jaar van uitgave: 
1998
Cover: 
Inventaris van het cultuurbezit in België - Architectuur / deel 6n 1 (A-HA) - Provincie Limburg. Arrondissement Hasselt (1981)
Titel: 

Inventaris van het cultuurbezit in België - Architectuur / deel 6n 1 (A-HA) - Provincie Limburg. Arrondissement Hasselt (1981)

Ondertitel: 
Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen
Plaats van uitgave: 
Gent
Jaar van uitgave: 
1981
Cover: 
Kunstencentrum Belgie koopt Pand Koloniale Waren (2009)
Titel: 

Kunstencentrum Belgie koopt Pand Koloniale Waren (2009)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
15/09/2009
Verhaal Janssen-Gilissen in Huis Hoste in Hasselt (2008)
Titel: 

Verhaal Janssen-Gilissen in Huis Hoste in Hasselt (2008)

Naam van de krant: 
De Standaard
Datum van uitgave: 
30/01/2008
Wandelen in Heilig Hart (2007)
Titel: 

Wandelen in Heilig Hart (2007)

Ondertitel: 
Wijkwandelingen Erfgoedcel Hasselt
Jaar van uitgave: 
2007
Redactie: 
Lene Rock
Cover: 
Wonen in Hasselt / Open Monumentendag 2007
Titel: 

Wonen in Hasselt / Open Monumentendag 2007

Jaar van uitgave: 
2007
Downloads

Een nieuwe kunstplek in Hasselt (2007)

PDF icon Download (1.83 MB)

Kunstencentrum Belgie koopt Pand Koloniale Waren (2009)

PDF icon Download (376.75 KB)

Overlijdensbericht Neda Le Bon (1981)

PDF icon Download (31.92 KB)

wwe van Paul Gilissen (Hasselt 1888-1968)

Overlijdensbericht Paul Gilissen (1) (1968)

PDF icon Download (1.44 MB)

echtg. van Neda Le Bon (Hasselt 1889-1981)

Verhaal Janssen-Gilissen in Huis Hoste in Hasselt (2008)

PDF icon Download (1.19 MB)

Recent toegevoegd

Auteur: Tom Kenis Edgard Jamart werd geboren in een gehucht tussen Bergen en Luik, maar woont al 40 jaar...
Auteur: Hubert Bovens Marcellin Lagarde werd geboren te Sougné, Sprimont in de provincie Luik op 2...
Auteur: Jean Nicolaï Kunstschilder Antoon Emile Arnoldus Georgius Kolb werd in Hasselt geboren in 1889...
Pagina in opbouw. Informatie, foto's en verhalen over de Hasseltse politie zijn welkom. In 1991...
Auteur: Mieke Strauven Grauwzuster Gertrudis van Schaffelen kwam in 1626 aan in Hasselt, met als doel...

Prinsbisdom Luik, 1659

Gebrandschilderd glas. Hasselt, Het Stadsmus, inv. nrs. 2014.0370 tot en met 2014.0377.

Maria-Helena Hubrechts was de zus van E.H. Jozef Hubrechts . Ze overleed samen met hem in de nacht van...
Eerwaarde Heer Jozef Hubrechts was pastoor van de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek. Hij overleed samen met zijn...
Van 2014 tot eind 2018 was Steven Vandeput minister van Defensie en Ambtenarenzaken in de federale...
Emiel Baptist werd geboren in 1895 in Godsheide als zoon van dienstknecht Andreas (Zonhoven 1847-Hasselt...