You are here

Massy, Frans (1881-1918)

Description

Frans Massy, een Hasseltse haarkapper, was tijdens de Eerste Wereldoorlog actief bij de spionagediensten van de geallieerden. Massy had zijn kapperszaak aan de Koningin Astridlaan. Hij trouwde in 1908 in Leignon (Ciney) met Clara Ninane (1884-1967).

Op 7 oktober 1918 hingen de Duitse bezetters hem op in de Hasseltse gevangenis aan de Martelarenlaan. Een gedenksteen, opgericht door de Kring Pro Patria, staat links aan de ingang van het Oud Kerkhof.

In 1945 werd een straat naar hem genoemd.

Weetjes: 

* 1932: “Bij koninklijk besluit van 10 Mei 1932 is de Medaille van den politieken gevangene 1914-1918 toegekend aan: / Hasselt / (…) Mevr. weduwe Massy, geboren Ninane Clara Marie Joseph Ghislaine; (…)”. (3)

* 1944: “Hasselaren, herinnert gij u nog? (…) — dat de Moffen al dadelijk overal de getuigenissen van de gruweldaden hunner voorgangers uit 1914-1918 deden verdwijnen? Aldus verwijderden ze den gedenksteen in de vergaderzaal van den Provincieraad ter gedachtenis van M. Derriks, den grafsteen van den hr Massy op het oud-kerkhof, terwijl ze op de twee steenen in den gevel onzer kazerne wel de namen der gefusilleerden lieten staan, doch de vermelding «door de Duitschers gefusiljeerd» wegkapten? Onder het vierjarig schrikbewind was zelfs de waarheid ongewenscht voor den bezetter.... (…).” (4)

* 1945: "(...) De menschen van gevorderden leeftijd te Hasselt herinneren zich nog wel de sympathieke figuur van coiffeur Massy, die woonde op de huidige Koningin Astridlaan. Hij was een der meest bedrijvige spionnen in de organisatie, die tot taak had inlichtingen van Hasselt via Nederland naar het front en naar het buitenland over te brengen. Daarnaast bestond nog een andere inrichting, gekend onder den naam «Le mot du soldat», die zich specialiseerde in het overbrengen van nieuws van onze soldaten naar huis. In deze organisaties waren verschillende personen betrokken, o.m. de meid der Hasseltsche Ursulinen, die, als nonneke verkleed, regelmatig van Hasselt naar de Hollandsche grens trok. Hoewel het coiffeursalon van Massy toegankelijk was voor alle publiek kregen de Duitschers toch argwaan betreffende den omgang van onzen coiffeur, die onder zijn talrijke goede vrienden en medewerkers ook EH Habraeken, thans deken te Beringen telde. Aan de grens werd een overbrenger van berichten gesnapt en door de Duitschers gedwongen de namen te noemen van de personen, die hem de berichten bezorgden en aan wie hij ze doorgaf. Is Massy zoo in de netten van de bezetters geloopen? Deze zaak is nog steeds niet opgehelderd. In elk geval werd Massy door de Duitschers gevangen genomen en opgeleid. Wat er met hem gebeurd is en hoe deze kranige man aan zijn einde gekomen is, blijft ook een geheim. De Duitschers hebben getracht te doen gelooven, dat Massy zelfmoord zou gepleegd hebben doch zulks is onwaar. Hij werd door zijn beulen blijkbaar gewurgd. Links op het oude kerkhof op den Kempischen Steenweg werd zijn lijk bijgezet en in 1918, na het einde van den oorlog, kwam een steen met het portret van Massy zijn gedachtenis vereeuwigen. Tijdens den tweeden wereldoorlog hebben de Duitschers den steen vernietigd, omdat het opschrift herinnerde aan hun brutaliteit. Doch een der eerste daden van het stadsbestuur was het terug oprichten van den grafzerk. Frans Massy is een der mooiste figuren van Hasselt uit den eersten wereldoorlog. Hij was, wat men later zou noemen, een held van de weerstand. Het was een mooi initiatief een straat naar dien held te noemen. (...)." (5)

* 2018: "Honderd jaar geleden, net voor het einde van de Eerste Wereldoorlog, hingen de Duitsers de van spionage verdachte Hasselaar Frank Massy op in de Oude Gevangenis van Hasselt. Het Franse 152ste infanteriebataljon dat inlichtingen van Massy kreeg, eerde de verzetsheld gisteren op het Oud Kerkhof in Hasselt. Frans Massy - alias agent X - was lid van het spionagenetwerk 'The Cereal Company', dat inlichtingen aan de geallieerden gaf. Massy had een kapperszaak in Hasselt, waar ook Duitse militairen over de vloer kwamen. De informatie die de Duitsers in zijn kappersstoel vertelden, speelde hij door aan het netwerk. Pas in 2017 werd achterhaald dat het Franse bataljon dankzij de inlichtingen van Massy in 1915 de oninneembaar geachte Duitse stelling Hartmannswillerkopf (Vieil Almand) in de Elzas kon heroveren en zo vele levens redden. (belga)" (6)

(1) Fotolijst SMU 1979.0581 (collectie Het Stadsmus Hasselt); (2) Pro-Gen (Stadsarchief Hasselt); (3) Het Belang van Limburg, 28-05-1932, p. 4.; (4) Het Belang van Limburg, 12-11-1944, p. 2.; (5) Het Belang van Limburg, 13-09-1945, p. 2.; (6) De Standaard, 02-03-2018, p. 29.

Fiche

Naam: 
Frans Massy
Alias: 
Silvester Franciscus Massy, Silvestre François Massy, Masy
Geboorteplaats: 
Hasselt
Geboortedatum: 
25.03.1881
Plaats van overlijden: 
Hasselt
Datum van overlijden: 
07.10.1918
Belangrijk op het vlak van: 
WOI (spion voor de geallieerden)
Beroep: 
haarkapper
Specifieke kenmerken: 

burgerslachtoffer; doodsoorzaak: ophanging

Referenties

De straatnamen van Nieuw-Hasselt (1980)
Titel: 

De straatnamen van Nieuw-Hasselt (1980)

Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
1980
Cover: 
Eere onze helden (1919)
Titel: 

Eere onze helden (1919)

Naam van de krant: 
Nieuw Limburg
Datum van uitgave: 
19/10/1919
Het Oud-Kerkhof (2000)
Titel: 

Het Oud-Kerkhof (2000)

Ondertitel: 
19de-eeuwse parkbegraafplaats
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Nieuwe Straatnamen te Hasselt / Ter Nagedachtenis van coiffeur Frans Massy (1945)
Titel: 

Nieuwe Straatnamen te Hasselt / Ter Nagedachtenis van coiffeur Frans Massy (1945)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
13/09/1945
Pagina('s): 
2
“Agent X heeft nu een naam” (2018)
Titel: 

“Agent X heeft nu een naam” (2018)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
01/03/2018
Pagina('s): 
13
Frans legerbataljon komt verzetsheld Frans Massy eren op Oud Kerkhof (2018)
Titel: 

Frans legerbataljon komt verzetsheld Frans Massy eren op Oud Kerkhof (2018)

Naam van de krant: 
De Standaard
Datum van uitgave: 
02/03/2018
Pagina('s): 
29
Downloads

Eere onze helden (1919)

PDF icon Download (29.84 KB)

“Agent X heeft nu een naam” (2018)

PDF icon Download (225.43 KB)

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...