You are here

Het Demermanneke (Demerstraat)

Description

Toen Hasselt in de loop van de 13de eeuw haar eerste omwalling kreeg, rees het probleem van de waterbevoorrading van de brede grachten en de stadswallen. De in de stad stromende Helbeek had hiervoor veel te weinig debiet. Daarom leidde men de Demer af naar de stad die de bloeiende nijverheden (lakenververijen, leerlooierijen, brouwerijen en vanaf de 17de tot de 19de eeuw ook jeneverstokerijen) van water voorzag.

De 'Waterschepenen' van het graafschap Loon droegen de verantwoordelijkheid om de Demer te onderhouden, alsook haar debiet en waterstand. Overal stelden zij de 'pi(e)gel' of peilstok zodat elke watermolen op tijd en stond kon malen en water opstapelen voor het drijfwiel.

De figuur die onlosmakelijk met deze geschiedenis verbonden was, is het 'Demermanneke'. Zijn taak bestond erin de Demer te vrijwaren van houten blokken en allerlei ander drijvend vuil. Eveneens stond hij in voor het onderhoud van de aarden dijken. 

Binnen de stadswallen werd hij al vlug uitgeroepen tot de boeman van de Hasseltse jeugd. Ouders bedreigden hun kinderen met 'Deze nacht zal het Demermanneke komen'.

Sinds 1 oktober 1977 is het 'Demermanneke', van de hand van Pol Martens, het embleem geworden van de commerciële activiteiten die plaatsvinden in de Demerstraat. De schenker van het beeldje is de vereniging 'Het Demermanneke' Hasselt.

Uit: Beelden in Hasselt (s.d)

* Stokers gebruikten het zuivere en kalkvrije water van de Nieuwe Demer voor het versnijden van hun distillaten en als koelwater bij het stoomstoken. Maar ze moesten oppassen! Want volgens de legende leefde er in de Demer ‘het Demermanneke’, een watergeest die mensen plaagde en lastig viel. De oude Hasselaren beweren dat het Demermanneke een klein, gedrongen ventje is dat ’s avonds en ’s nachts op de rug van mensen springt, vervolgens loodzwaar wordt en hen dan in het water lokt… Zeker als ze een glaasje teveel op hebben. Het Demermanneke vindt zijn oorsprong waarschijnlijk in de persoon die de Demer schoon moest houden. Hij moest houtblokken, kadavers en drijvend vuil uit de Demer halen. Binnen de stadswallen werd deze vuile man al snel door ouders gebruikt als boeman voor de kinderen. (1)
 

(1) Jeneverroute 2015 (wandeling)

Fiche

Specifieke kenmerken: 
maker: Pol Martens
Datering: 
01.10.1977

Referenties

30e Braderij van Demerstraat te Hasselt feestelijk geopend (1977)
Titel: 

30e Braderij van Demerstraat te Hasselt feestelijk geopend (1977)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
03/10/1977
Pagina('s): 
6
37ste braderij Demerstraat kreeg feestelijke opening (1984)
Titel: 

37ste braderij Demerstraat kreeg feestelijke opening (1984)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
08/10/1984
Pagina('s): 
8
Beelden in Hasselt (s.d.)
Titel: 

Beelden in Hasselt (s.d.)

Plaats van uitgave: 
Hasselt
Cover: 
Hasselt & Limburg (2004)
Titel: 

Hasselt & Limburg (2004)

Ondertitel: 
wandelingen / architectuur / natuur / fietsroutes / kaarten / historie
Plaats van uitgave: 
Houten
Hasseltse Demerstraat krijgt standbeeld: het Demermanneke (1977)
Titel: 

Hasseltse Demerstraat krijgt standbeeld: het Demermanneke (1977)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
29/09/1977
Pagina('s): 
9
Interview bij het Demermanneke (1987)
Titel: 

Interview bij het Demermanneke (1987)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
14/10/1987
Pagina('s): 
24
Konfrerie van het Demermanneke: Broederschap met liefdadig gezicht (1978)
Titel: 

Konfrerie van het Demermanneke: Broederschap met liefdadig gezicht (1978)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
08/11/1978
Pagina('s): 
14
Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)
Titel: 

Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg / Special
Datum van uitgave: 
28/09/1977
Pagina('s): 
1, 6
Downloads

37ste braderij Demerstraat kreeg feestelijke opening (1984)

Image icon Download (496.44 KB)

Konfrerie van het Demermanneke: Broederschap met liefdadig gezicht (1978)

Image icon Download (521.66 KB)

Hasseltse Demerstraat krijgt standbeeld: het Demermanneke (1977)

Image icon Download (544.8 KB)

Interview bij het Demermanneke (1987)

Image icon Download (318.77 KB)

[deel 1] Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)

Image icon Download (589.89 KB)

[deel 2] Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)

Image icon Download (406.93 KB)

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...