Xavier Staelens studeerde Germaanse filologie in Leuven. Hij was leraar in Hasselt. Onder auspiciën van het Ministerie van de Nederlandse Cultuur schreef hij voor de WOL (Wetenschappelijk Onderwijs Limburg) een aantal publicaties.

Staelens is één van die Hasselaren die zich met veel gedrevenheid en expertise inzetten voor het behoud van het Hessels.

• Enkele Zuidnederlandse Auteurs van verhalende proza na 1945 (1975);

• Enkele Noordnederlandse Auteurs van verhalende proza na 1945 (1977);

• Bibliografie van Nederlandse literatuurgeschiedenissen, studies en bloemlezingen (1977-1978);

• Dieksjenéér van 't (H)essels: 6.000 trefwoorden : Nederlands-Hasselts woordenboek (1982);

• Grammèèr van 't (H)essels (met syntactische notities) (2009, i.s.m. Marco Clerinx).