You are here

Het Demermanneke (Demerstraat)

Description

Toen Hasselt in de loop van de 13de eeuw haar eerste omwalling kreeg, rees het probleem van de waterbevoorrading van de brede grachten en de stadswallen. De in de stad stromende Helbeek had hiervoor veel te weinig debiet. Daarom leidde men de Demer af naar de stad die de bloeiende nijverheden (lakenververijen, leerlooierijen, brouwerijen en vanaf de 17de tot de 19de eeuw ook jeneverstokerijen) van water voorzag.

De 'Waterschepenen' van het graafschap Loon droegen de verantwoordelijkheid om de Demer te onderhouden, alsook haar debiet en waterstand. Overal stelden zij de 'pi(e)gel' of peilstok zodat elke watermolen op tijd en stond kon malen en water opstapelen voor het drijfwiel.

De figuur die onlosmakelijk met deze geschiedenis verbonden was, is het 'Demermanneke'. Zijn taak bestond erin de Demer te vrijwaren van houten blokken en allerlei ander drijvend vuil. Eveneens stond hij in voor het onderhoud van de aarden dijken. 

Binnen de stadswallen werd hij al vlug uitgeroepen tot de boeman van de Hasseltse jeugd. Ouders bedreigden hun kinderen met 'Deze nacht zal het Demermanneke komen'.

Sinds 1 oktober 1977 is het 'Demermanneke', van de hand van Pol Martens, het embleem geworden van de commerciële activiteiten die plaatsvinden in de Demerstraat. De schenker van het beeldje is de vereniging 'Het Demermanneke' Hasselt.

Uit: Beelden in Hasselt (s.d)

* Stokers gebruikten het zuivere en kalkvrije water van de Nieuwe Demer voor het versnijden van hun distillaten en als koelwater bij het stoomstoken. Maar ze moesten oppassen! Want volgens de legende leefde er in de Demer ‘het Demermanneke’, een watergeest die mensen plaagde en lastig viel. De oude Hasselaren beweren dat het Demermanneke een klein, gedrongen ventje is dat ’s avonds en ’s nachts op de rug van mensen springt, vervolgens loodzwaar wordt en hen dan in het water lokt… Zeker als ze een glaasje teveel op hebben. Het Demermanneke vindt zijn oorsprong waarschijnlijk in de persoon die de Demer schoon moest houden. Hij moest houtblokken, kadavers en drijvend vuil uit de Demer halen. Binnen de stadswallen werd deze vuile man al snel door ouders gebruikt als boeman voor de kinderen. (1)
 

(1) Jeneverroute 2015 (wandeling)

Fiche

Specifieke kenmerken: 
maker: Pol Martens
Datering: 
01.10.1977

Referenties

30e Braderij van Demerstraat te Hasselt feestelijk geopend (1977)
Titel: 

30e Braderij van Demerstraat te Hasselt feestelijk geopend (1977)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
03/10/1977
Pagina('s): 
6
37ste braderij Demerstraat kreeg feestelijke opening (1984)
Titel: 

37ste braderij Demerstraat kreeg feestelijke opening (1984)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
08/10/1984
Pagina('s): 
8
Beelden in Hasselt (s.d.)
Titel: 

Beelden in Hasselt (s.d.)

Plaats van uitgave: 
Hasselt
Cover: 
Hasselt & Limburg (2004)
Titel: 

Hasselt & Limburg (2004)

Ondertitel: 
wandelingen / architectuur / natuur / fietsroutes / kaarten / historie
Plaats van uitgave: 
Houten
Hasseltse Demerstraat krijgt standbeeld: het Demermanneke (1977)
Titel: 

Hasseltse Demerstraat krijgt standbeeld: het Demermanneke (1977)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
29/09/1977
Pagina('s): 
9
Interview bij het Demermanneke (1987)
Titel: 

Interview bij het Demermanneke (1987)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
14/10/1987
Pagina('s): 
24
Konfrerie van het Demermanneke: Broederschap met liefdadig gezicht (1978)
Titel: 

Konfrerie van het Demermanneke: Broederschap met liefdadig gezicht (1978)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg
Datum van uitgave: 
08/11/1978
Pagina('s): 
14
Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)
Titel: 

Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)

Naam van de krant: 
Het Belang van Limburg / Special
Datum van uitgave: 
28/09/1977
Pagina('s): 
1, 6
Downloads

37ste braderij Demerstraat kreeg feestelijke opening (1984)

Image icon Download (496.44 KB)

Konfrerie van het Demermanneke: Broederschap met liefdadig gezicht (1978)

Image icon Download (521.66 KB)

Hasseltse Demerstraat krijgt standbeeld: het Demermanneke (1977)

Image icon Download (544.8 KB)

Interview bij het Demermanneke (1987)

Image icon Download (318.77 KB)

[deel 1] Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)

Image icon Download (589.89 KB)

[deel 2] Het Demermanneke: populairste burger van de Demerstraat (1977)

Image icon Download (406.93 KB)

Recent toegevoegd

Auteur: Tom Kenis Edgard Jamart werd geboren in een gehucht tussen Bergen en Luik, maar woont al 40 jaar...
Auteur: Hubert Bovens Marcellin Lagarde werd geboren te Sougné, Sprimont in de provincie Luik op 2...
Auteur: Jean Nicolaï Kunstschilder Antoon Emile Arnoldus Georgius Kolb werd in Hasselt geboren in 1889...
Pagina in opbouw. Informatie, foto's en verhalen over de Hasseltse politie zijn welkom. In 1991...
Auteur: Mieke Strauven Grauwzuster Gertrudis van Schaffelen kwam in 1626 aan in Hasselt, met als doel...

Prinsbisdom Luik, 1659

Gebrandschilderd glas. Hasselt, Het Stadsmus, inv. nrs. 2014.0370 tot en met 2014.0377.

Maria-Helena Hubrechts was de zus van E.H. Jozef Hubrechts . Ze overleed samen met hem in de nacht van...
Eerwaarde Heer Jozef Hubrechts was pastoor van de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek. Hij overleed samen met zijn...
Van 2014 tot eind 2018 was Steven Vandeput minister van Defensie en Ambtenarenzaken in de federale...
Emiel Baptist werd geboren in 1895 in Godsheide als zoon van dienstknecht Andreas (Zonhoven 1847-Hasselt...